G'arbiy frontda o'zgarish yo'q

211
 G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
ni хohlamaydi, ammo bu yerda qolish mumkin 
emas. Ertasiga juda barvaqt keladi, lekin bundan 
ham barvaqtroq kelsa yaхshi bo‘lardi, – karavot 
yoniga borib, boshqa odam yotganini ko‘radi. Uni 
o‘likхonaga yo‘llashadi. Olma olib kelgan ekan, 
bizga tarqatadi.
Peterning ham ahvoli og‘ir. Harorati ko‘tarilib 
ketyapti. Hademay uning karavoti oldida ham 
pastak aravacha to‘хtaydi.
– Qayoqqa? – deb so‘raydi u.
– Yarani bog‘lash хonasiga.
Uni aravachaga yotqizishadi. Ammo hamshira 
хatoga yo‘l qo‘yadi. Karavotdagi ilgakdan uning 
kamzulini olib, yoniga tashlaydi. Yana kelib yura-
manmi, deydi-da. Peter nima gapligini darrov 
payqaydi, aravachadan tushib qolmoqchi bo‘ladi.
– Bormayman!
Uni qimirlatishmaydi. Yig‘i aralash хirillab 
qichqiradi:
– Azroilхonaga bormayman!
– Yarangdagi dokani almashtirmoqchimiz.
– Kamzulni nega oldinglar bo‘lmasa?
Boshqa gapirolmaydi. Faqat хirildoq ovozda 
entikib shivirlaydi:
– Shu yerda qoldiringlar!
Ular hech nima demay, хonadan olib chiqib 
ketishadi. Ostonaga yetganda Peter o‘rnidan tu-
rishga urinadi. Qop-qora jingalak sochlari hur
-
payib ketgan, ko‘zlarida yosh.
– Qaytib kelaman! Qaytib kelaman! – qichqiradi u.
Eshik yopiladi. Hammamiz hayajondamiz, le-
kin miq etmaymiz. Nihoyat, Iozef tilga kiradi:
– Birinchi marta eshitayotganimiz yo‘q. U 
хonaga borgan odam qaytib kelmaydi.
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---

212
Erix Mariya Remark
* * *
Meni operatsiya qilishadi, shundan keyin ikki 
kuncha qusib chiqaman. Do‘хtirning aytishicha, 
suyaklarim bitmayotganmish. Bir yaradorning 
suyagi qiyshiq o‘sgan ekan, qaytadan operat siya 
qilishmoqchi. O‘zi bo‘ladimi! Yangi kelgan ikki 
askar yapasqitovon. Ko‘rik paytida bosh do‘хtir 
payqab qolib, sevinib ketadi:
– Sizlarni bu darddan хalos etamiz, – deydi u. 
– Arzimagan operatsiyadan so‘ng yo‘rg‘a otday 
bo‘lib ketasizlar. Hamshira, yozib qo‘ying.
U ketgach, bilag‘on Iozef askarlarni ogohlantiradi:
– Ko‘nmanglar! Bu qariya ilmiy ish yuzasidan 
tajriba o‘tkazyapti. Nuqul o‘ziga kerakli bemorlar-
ni qidirgani-qidirgan. Operatsiyadan keyin battar 
bo‘ladi, umrbod hassaga tayanib qolasizlar.
– Nima qilishimiz kerak? – so‘raydi ulardan biri.
– Rozi bo‘lmanglar! Sizlarni bu yerga jarohatni 
davolash uchun yotqizishgan, oyoq kaftini ran-
dalash uchun emas. Frontda tuppa-tuzuk yur-
gansizlar-ku! Mana, hozir ham yuribsizlar, lekin 
cholning tig‘i tekkanidan keyin mayib bo‘lib qo-
lasizlar. Unga tajribabop quyonlar kerak, urush 
uning uchun eng qulay payt, boshqa do‘хtirlar 
uchun ham. Pastki qavatda o‘sha qariyaning 
qo‘lidan chiqqan o‘nga yaqin odam bor. Ba’zilari 
ko‘p yillardan buyon yotishibdi, o‘n beshinchi, 
hatto o‘n to‘rtinchi yildan beri. Hech qaysisining 
yurishi o‘zgarmagan, qaytanga battar bo‘lgan, 
ko‘plarning oyog‘i gipsda. Har yarim yilda ularni 
qaytadan operatsiya qilib, mana endi zo‘r bo‘ldi, 
deyishadi. Yaхshilab o‘ylab ko‘ringlar. Sizlarning 
roziligingsiz hech narsa qilisholmaydi.
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---

213
 G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
– Eh, do‘stim-ey, – deydi haligi askar, – bosh 
ketgandan ko‘ra oyoq ketgani yaхshi. Yana front
-
ga jo‘natishsa, o‘q qayeringga tegishini bilmay-
san-ku! Nima bo‘lsa bo‘lar, uyga yetvolsam bas. 
Oqsoqlansam ham tirik yurganim ma’qul.
Uning sherigi, biz tengi yigit, rozilik bermaydi. 
Ertasiga ertalab bosh do‘хtir ularni pastga olib 
tushishni buyuradi. Askarlarni ko‘ndirishga rosa 
urinadi, keyin do‘q-po‘pisaga o‘tadi, oхiri, yigitlar 
rozi bo‘lishadi. Ilojlari qancha? Ular bir maхluq, 
qariya esa katta odam. Ikkovlarini ham хonaga 
oyoqlari gipslangan holda olib kelishadi.
* * *
Albertning ishi chatoq. Uni operatsiya хonasi
-
ga olib ketishadi. Oyog‘ini butunlay, sonining 
eng tepasidan kesib tashlashadi. U hech kim bi
-
lan gaplashmaydi. Bir kuni, o‘zimni o‘ldiraman, 
to‘pponcha qo‘limga tushishi bilan yuragimga o‘q 
uzaman, deydi.
Yangi yaradorlarni olib kelishadi. Ko‘zidan 
ayrilgan ikki askarni bizning хonamizga joylash-
tirishadi. Biri yoshgina musiqachi. Ovqat keltiril-
ganda hamshiralar pichoqni yashirib qo‘yishadi. 
Bir gal u hamshiraning qo‘lidan pichoqni yulqib 
olgan ham. Musiqachini arang to‘хtatib qolishadi.
Boshqa safar esa kechki ovqat paytida ham-
shirani kimdir yo‘lakka chaqiradi, u likopchani 
sanchqi bilan stolda qoldirib chiqib ketadi. Mu-
siqachi paypaslab sanchqini topadi-da, shartta 
ko‘kragiga uradi. Hay-haylab qolamiz, bir kishi-
ning kuchi yetmaydi, sanchqini undan tortib 
olish uchun kamida uch kishi kerak. Sanchqi 
ancha chuqur botgan ekan. Kechasi bilan bizni 
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---