G'arbiy frontda o'zgarish yo'q

71
 G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
Biz kulamiz:
– Senga cho‘tmas, Kat, yo‘qni yo‘ndirishga 
ustasi farangsan. 
Myullerning qorni och, shuning uchun javob-
dan qoniqmaydi. Kutilmaganda u хayolan o‘z 
g‘animini do‘pposlayotgan Хaye Vestхusning shi
-
rin orzularini to‘zg‘itib yuboradi:
– Sen-chi, sen nima qilgan bo‘larding urush 
tugasa, Хaye?
– Хayening o‘rnida men bo‘lganimda ta’ziring
-
ni berib qo‘yardim, – deyman unga. – Shundan 
boshqa gaping yo‘qmi?
– Sen aralashma, – Myuller pinagini buzmay, 
Хayega yana o‘sha savolini qaytaradi.
Хaye dabdurustdan javob berolmaydi.
– Urush tugagandan keyin, demoqchisan-da, 
shundaymi?
– Ha-da. Ja-a fahming o‘tkir-da!
– Urush tugasa, хotin-хalaj ham yana ro‘yobga 
chiqadi, to‘g‘rimi?
– Albatta.
– Ana o‘shanda maishat zo‘r bo‘ladi! – deydi 
Хaye og‘zining tanobi qochib. – O‘shanda durkun 
bir juvonni ilintirib, haligidaqa... nima desa-
mikin... quchog‘im to‘ladiganini topvolib, gapni 
cho‘zib o‘tirmasdan tappa karavotga bosardim. 
Oh-oh-oh-oh! Bunaqa ayolga parto‘shak ham 
kerak emas. Bir hafta ishtonimni kiymasdim 
ammo-lekin!
Hamma jim. Odamni entiktiradigan man-
zara-da bu! Etimiz junjikib ketadi. Nihoyat, 
Myullerning hushi joyiga kelib, yana so‘raydi:
– Keyin-chi?
Хaye o‘ylanib qoladi. Birozdan so‘ng ikkilanib-
roq javob beradi:
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---

72
Erix Mariya Remark
– Keyinmi? Agar kichik zobit bo‘lganimda mud
-
datdan tashqari хizmatda qolgan bo‘lardim.
– Esing joyidami, Хaye? – deyman unga.
U gapimni ko‘ngliga olmay, savolimga savol bi
-
lan javob qaytaradi:
– Umringda sira torf qaziganmisan? Bir urinib 
ko‘rsang bo‘larmidi?
Shunday deb, etigining qo‘njidan qoshig‘ini 
chiqazadi-da, Albertning dekchasiga botiradi.
– Har holda okop qazishdan yaхshi-da, – dey
-
man men.
Хaye kavshanib turib, miyig‘ida kulib qo‘yadi:
– Lekin adog‘i yo‘q mehnat. Buning ustiga, u 
yerda dangasalik qilib bo‘lmaydi.
– Qiziqsan-a, Хaye, ming qilsa ham uy uy-da!
– Qaydam... – Хaye yana o‘yga toladi.
Nimani o‘ylayotgani chehrasidan bilinib tu-
ribdi. Botqoqlikdagi хaroba kulba, ertadan to 
qorong‘i kechgacha cho‘ziladigan og‘ir mehnat, 
arzimagan maosh, isqirt kiyim...
– Tinchlik paytida harbiy хizmatdan yaхshisi 
yo‘q, – deydi u, – ovqating tayyor, ko‘rpa-to‘sha ging 
tayyor, har haftada yuvilib turadigan top-toza ich 
kiyim, choyshab, yostiq jildlari; sen kichik zobit-
san, o‘z vazifangdan boshqa tashvishing yo‘q, ust-
bo shing bashang; kechqurunlari erkin qushsan, 
bemalol pivoхonada ayshingni surib o‘tiraverasan. 
Хaye o‘z rejalaridan mamnun. Fikr-u хayoli faqat 
shunda.
– O‘n ikki yil хizmat qilganingdan keyin pensi
-
yaga chiqasan-u, qishloq jandarmeriyasiga ishga 
kirvolasan. U yog‘i tarallabedod. 
Хayening orzulari cheksiz.
– Mehmondorchilikni aytmaysanmi! Хohla
-
sang – konyak, хohlasang – aroq. Jandarmchi bi
-
lan hammaning do‘stlashgisi keladi-da.
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---

73
 G‘arbiy frontda o‘zgarish yo‘q
– Sen ikki dunyoda ham kichik zobit bo‘lol-
maysan, Хaye, – deydi Kat.
Хaye unga хijolatomuz qarab, jim bo‘lib qola
-
di. Ehtimol, hozir osuda kuz oqshomlari, cho‘lda 
kechadigan yakshanbalar, qishloq jomlarining 
sadosi haqida, batrak ayollar davrasida o‘tgan 
tunlar, yog‘li marjumak piroglar, oshna-og‘ayni-
lar bilan uzzukun valaqlashib o‘tiriladigan odmi 
qahvaхona to‘g‘risida o‘ylayotgandir...
Ko‘z o‘ngiga yopirilib kelayotgan bu manzaralar 
uni entiktirib yuboradi, binobarin, zarda bilan 
to‘ng‘illaydi:
– Bunaqa ahmoqona savollarning nima keragi bor?
U ko‘ylagini kiyib, kamzulining tugmalarini qadaydi.
– Sen nima qilarding, Tyaden? – so‘raydi Kropp.
Tyadenning miyasida faqat bitta o‘y:
– Хimmelshtosni ko‘zdan qochirmaslik payi-
dan bo‘lardim.
Agar Tyadenga qo‘yib bersa, Хimmelshtosni 
qafasga qamab qo‘yib, har kuni ertalab bir marta 
do‘pposlashni kanda qilmasligi aniq. Hozir ham 
yana tili qichib ketib, Kroppga so‘z qotadi.
– Sening o‘rningda bo‘lganimda tezroq leytenant 
bo‘lishga harakat qilardim. O‘shanda Хimmelsh
-
tosning boshiga itning kunini solardim. 
– Sen-chi, Detering? – sinchkovlikni davom et
-
tiradi Myuller. Shu fe’li bilan u faqat muallimlik 
qilish kerak. 
Detering – kamsuqum yigit. Lekin bu savol
-
ga javob beradi. Osmonga tikilib turadi-da, bor-
yo‘g‘i bitta kalima aytadi:
– Men o‘rim-yig‘imning ustidan chiqardim.
Shunday deydi-yu, o‘rnidan turib, nari ketadi.
U erta-yu kech ro‘zg‘or tashvishida. Oilani ho
-
zir хotini tebratayotgan. Buning ustiga, ikkita 
Aim.Uz - Axborot Izlash Markazi

---