G’alaba ko’ship qoniwlar

Tema : Germaniya XII-XV a’sirlerde
Germaniyada XII a’ o’ndiris ku’shleri o’se basladi. Kyoln,Vorms,Frankfurt,Ulm,Nyurenburg,Augsburg qalalari sawda orayina aylandi. Nemis o’nermentleri islep shig’arg’an mawit,bóz kóylek,metalldan islengen qural jaraqlar,buyimlar basqa u’lkelerde de qa’dirlengen.
Shtaufmenler dinastiyasinıń en’ belgili wa’kili Fridrix I Barbarosso (1152-1190) edi. Fridrix dáslep óz basqınshılıq atlanısların salib atlanısları sebep bayıp ketken Italiya qalalarına qaratadı. Onin’ Italiyani basip aliwina tek Milan hám Lombardiya qarsi shig’adi.1158-j Ronkal aymag’inda shaqirilg’an seym imperatordin’ ha’kimyati Italiyada sheklenbegen dep dag’azaladi.Fridrix I “jerdegi janli nizam” dep ta’riyplenedi.Fridrix I din’ Boloniyadan shaqirg’an bilimli huquqtaniwshilari og’an nizamlar toplamin du’zip beredi.
Milan basshılıǵındaǵı Lombardiya qalalari basqinshilarǵa qarsi kóterilis baslaydi. Qozǵalańdi bastiriw dawaminda Milan xalqina qalani 8 kúnde taslap shıǵıp ketiw shárti qoyadi.Milan XII a’ 60-70 jj qayta tiklenip aladi. 1176-j Lenyano urisinda Liga askerleri Fridrixti jen’edi.Fridrix I Arqa Italiya qalalarina Kommuna – erkinlik huquqin beredi.
Papa Innokentiy III Germaniyaǵa óz ta’sirin ótkizgen Papa boldi. Papa Barbarossonin’ 18 jasli uli Fridrix II ni 1212-j korol dep ta’n aliniwina erisedi.Aradan 8 jil o’tip Papa oni sadiq xizmetker boliwina u’mit etip imperator dep dag’azalaydi.Fridrix II imperatorliq da’wirinin’ 20 jildan ko’bin Italiyadag’i Sitsiliya korolliginde o’tkerdi.Onin’ sarayinda arab,evrey, vizantiyali ilimpazlar bolg’an.Onin’ o’zi arab,grek tilin bilgen,latin tilinde shig’armalar jazip,italiyan tilinde qosiqlar jaratqan.Onin’ Palermodag’i sarayi Arab xalifalarinin’ sarayin esletken.Ol shig’is muzikasi,ayaq oyinlarinin’ iqlasbenti bolg’an.Shig’is hu’kimdarlari m dos ta bolg’an.Mamleket boylap ha’reketlengende pil,jolbars,tu’ye,arslan jeteklep ju’rgen.Ol “Quslar m aw qiliw” shig’armasin jazg’an.
Ol Neapol universitetin ashtiradi.Bul hu’kimdar ta’repinen du’zilgen birinshi universitet bolg’an.Og’an “Jahandi tan’ qaldiriwshi” degen at berilgen. Onin’ o’liminen son’ Papalar Shtaufmenler dinastiyasinin’ barliq wákillerin taxttan shetletiwge urınǵan. Germaniyada 20 jıl dawamında imperator saylanbaydi.1273-j Rudolf Gabsburgti taxtqa otirg’izadi.Gabsburglar taxt ushin Lyuksemburglar m uzaq gu’resip tek 1437-j 369 jilliq imperatorliqlari baslanadi.
Nemis knyazlari, krestshi ricarlarinin’ Baltıq boyindag’i basip aliwlari Germaniya arqasindag’i qalalardin’ rawajlaniwina jol ashti.Bul qalalar XIV a’ ortasinda Ganza awqamina birlesti. Ganza XIV a’ 70 jj Arqa ten’izde sawdadag’i qarsilasi Daniyag’a soqqi beredi.Dunay boyindag’i 90 qalani birlestirgen Shvabiya awqami Italiya qalalari m tikkeley baylanisli edi.