Gafurov adaxam anvarovich

renal proteinuriya
— buyrak kalavachalari va 
naychalari xastaliklarida kuzatiladi; ekstrarenal proteinuriya — buning o‗zi ikkiga 
bo‗linadi: a) prerenal (qon zardobida kichik molekulali oqsillar ko‗payganda—
gemolizda, gemoglobin ko‗payganda va b.); b) postrenal yoki soxta proteinuriya 
(siydikda uromukoidlarning bo‗lishi va siydik yo‗li yallig‗lanishida ekssudatning 
siydikka tushishi). 

---

16 
Leykotsituriya. 
Soglom bolaning siydigida mikroskopning bir kurish 
maydonida 5-6 tagacha leykotsitlar aniqlanadi, 5-7 leykotsitdan ortigi 
leykotsituriya deb ifodalanib, bu siydik chiqarish yo‗llarida yallig‗lanish 
borligidan darak beradi. Leykotsituriyaning darajasi siydik chiqarish yo‗llaridagi 
yallig‗lanish jarayonining kuchli yoki kuchsizligini hamma vaqt ham 
ko‗rsatavermaydi. Ko‗p hollarda leykotsitlarning haddan tashqari ko‗pligi o‗tkir, 
o‗rtacha holdagisi esa surunkali yoki retsidiv (qaytalama) pielonefritdan darak 
beradi. Bundan tashqari leykotsituriya kup buyrak kasalliklarida uchraydi 
(glomerulonefrit, amiloidoz, buraklar sili, volchankali nefrit va 
boshqalar), lekin yakkol leykotsituriya pielonefrit uchun kuprok xos. Yakin 
vaqtgacha 
si ydikda 
och 
buyaladigan 
shterngeym er-malg‘bin
leykotsitlari va faol leykotsitlarni aniqlash pielonefritni yakkol dalili xisoblanar 
edi, lekin zamonaviy tadkikotlarga asosan bu xujayralar yetarli taxliliy 
axamiyatga ega emas va neytrofilli leykotsituriya (romanovskiy-gimza usuli 
buyicha siydik chukmasidan yupka surtma kilingandan sung buyash) 
axamiyatlirokdir. Glomerulonefrit va kollagenozlarda kuprok limfotsitar 
leykotsituriya aniqlanadi. 
Gematuriya.
Makro va mikrogematuriya farq qilinadi. Xastalik odatda 
buyrak va siydik chiqarish yo‗llari shikastlanishidan kelib chiqadi. Shuningdek, 
buyrak-tosh, buyrak o‗smasi, sil kasalliklari va gidronefroz, polikistozda ham 
kuzatiladi. Yalpi gematuriya, old gematuriya, terminal gematuriyalar tafovut 
qilinadi. Yalpi gematuriya buyrak kalavachalari yallig‗langanda, buyrak 
shikastlanganda, o‗smalarda kuzatilsa, terminal gematuriya esa qovuq bo‗ynidagi 
o‗zgarishlar oqibatida ro‗y beradi. Old gematuriya odatda uretra kasalliklariga 
xosdir. 
Eritrotsitlar siydikka siyish tizimining turli joylaridan tushishi mumkin. 
Soglom bolaning siydik preparatida mikroskopning bir kurish maydonida 
(40x7) 1-2 eritrotsit bulishi mumkin, agar ularning soni 2-3 dan ortik bulsa, 
eritrotsituriya deyiladi. Siydikda kup miqdorda eritrotsitlarni aniqlanishi 
buyraklarni turli kasalliklarida kuzatiladi (glomerulonefrit, pielonefrit, 

---

17 
amiloidoz, siydik diatezi, buyraklar rivojlanishi anomaliyalari, tubulopatiya va 
b.k.), lekin bu xolat 
pielonefritdan 
kura 
glomerulonefritga 
xos. 
Eritrotsitlarni sifatli tag‘rifi (uzgargan, uzgarmagan) patologik jarayonni 
belgilovchi dalil emas, chunki ular siydikda buyraklar zararlanishida xamda 
siydik yullarining infektsiya jarayonlarida va boshqa patologik xolatlarda 
bulishi mumkin. 
Kuyida bolalarda gematuriya sabablarini keltiramiz.