G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov


 – rasm. Kollenxima tiplari



Download 10,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/185
Sana18.07.2022
Hajmi10,76 Mb.
#818879
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   185
Bog'liq
Botanika kitob

35 – rasm. Kollenxima tiplari:
a – burchaksimon, b – plastinkasimon, v – g‘ovaksimon.
 
а 


79


oshiradi. Lekin yog‘ochlanish hujayra pо‘stini mо‘rt qiladi. Ayrim 
hollarda sklerenxima hujayralari yog‘ochlanmasdan uzunchoq 
ingichka uchli iplar (tolalar) dan tashkil topadi (masalan, zig‘ir). 
Sklerenxima tо‘qimasi asosan, ikki xil: 
tolalar
(libriform) yoki 
toshsimon sklereid
shaklda bо‘ladi.
Tolalar yoki libriform
(lot. 
libri – lub, forma – shakl) yog‘ochlangan mustahkam tо‘qimalar, 
ingichkalashgan prozenxima hujayralaridan tashkil topgan, ba’zan bir 
necha santimetr uzunlikda bо‘ladi. Floema (yunon. floyos – pо‘stloq) 
tarkibida uchraydigan tо‘qimalar – lub tolasi deb ataladi. Ksilema 
(yunon. ksilon – yog‘och)da uchraydigan tolalar libriform deb ataladi. 
Ular lub tolalariga nisbatan qisqaroq bо‘lib yog‘ochlangan. 
Evolyutsiya 
jarayonida 
libriform 
tolalari 
traxeidlarning 
yog‘ochlangan, uzun va о‘tkir uchli о‘lik hujayralaridan kelib 
chiqqan. Bu tolalar birpallali о‘simliklarda kо‘p uchraydigan mexanik 
tо‘qima hisoblanadi. Lub tolalari tо‘qimachilik sanoatida muhim 
ahamiyatga ega (zig‘ir, kanop, kendr, rami). Sanoatda ishlatiladigan 
tolalarning sifati ularning uzunligi va yog‘ochlanishiga bog‘liq. 
Sklereid
yoki toshsimon tо‘qima, kо‘pincha parenxima 
hujayralarining qо‘shimcha ravishda qaliilashishi va qattiqlashishi 
natijasida vujudga keladi, hamda pо‘stloqlardagi armaturani 
mahkamlaydi. Ular birlamchi va ikkilamchi bо‘ladi. Birlamchi 
sklereidlar hosil qiluvchi (meristema) tо‘qimaning prokambiy (yunon. 
pro – о‘rniga, evaziga) yoki perisikl (yunon, peri – atrof; kiklos – 
aylana) dan, ikkilamchisi esa, kambiy (lot. kambium – almashish) 
hujayralaridan yuzaga keladi. Sklereidlar kо‘pincha yumaloq yoki 
shoxlangan shakllarda bо‘lishi mumkin. Bularning devorlarida oddiy 
poralar bо‘lib, kо‘pincha shoxlangan.Yumaloq toshsimon sklereidlar 
(nokda), yog‘ochlangan braxisklereid (yong‘okda), astrosklereidlar 
(olcha, olxо‘ri va boshqa danakli mevalar) bо‘ladi (36-rasm). 
80



Download 10,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   185




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish