G. Q. Salijanova boyitishning yordamchi

5.3. quritishda ishlatiladigan dastgohlar 
va ularning tuzilishi
Sanoatda xilma-xil turdagi quritish apparatlari ishlatiladi. Quritgichlar 
bir-biridan turli belgilar bilan farq qiladi. Nam mahsulotga issiqlik 
berish usuliga ko‘ra dastgohlar konvektiv, kontaktli va boshqa turdagi 
quritgichlarga bo‘linadi. Issiqlik tashuvchi sifatida havo, gaz yoki bug‘ 
ishlatilishi mumkin. Quritish kamerasidagi bosimning qiymatiga ko‘ra 
atmosferali va vakuumli quritgichlar bo‘ladi.
konvektiv quritgichlarda mahsulot va qurituvchi agent bir-
biriga nisbatan (quruq) to‘g‘ri, qarama-qarshi yoxud perpen-
dikular harakat qilishi kerak. Quritilishi lozim bo‘lgan mahsulot 
donasimon, changga o‘xshash yoki suyuq holatda bo‘ladi. Jarayonni 
tashkil qilish bo‘yicha davriy va uzluksiz ishlaydigan dastgohlar 
bo‘ ladi. Qurituvchi agentning bosimini hosil qilish uchun tabiiy 
yoki majburiy sirkulatsiya ishlatiladi. Quritish jarayonining 
har xil variantlaridan keng foydalaniladi: ishlatilgan qurituvchi 
agentni dastgohdan chiqarib yuborish, qurituvchi agentdan takror 

---

66
foydalanish, qurituvchi agentni quritish kame ralariga bo‘lib berish, 
qurituvchi agentni quritish kamerasida qo‘shimcha ravishda qizdirish, 
o‘zgaruvchan issiqlik maydonidan foydalanish (issiq havo va sovuq 
havoni mahsulot qatlamiga ketma-ket almashtirib berish) va hokazo. 
Boyitish mahsulotlarini quritish uchun turli xil quritgichlar ishlatiladi: 
barabanli, trubali quritgichlar, qaynar qatlamli quritgichlar.
5.1-jadval
Boyitish mahsulotlarini quritish dastgohlarining asosiy 
turlari va konstruksiyasi
Quritgich 
turi
Quritish 
usuli 
Quritish 
konstruksiyasi
Quritishda mahsulotning
qo‘llanish sinfi
Gazli isitish konvektiv
Barabanli
Quritiladigan mahsulotning
har xil yirikligi
(50–300 mm gacha)
Trubali quritgich
Mayda mahsulotlarni sinfli 
quritish (< 25 mm)
Qaynar qatlamli 
quritgichlar
Mayda sinfli mahsulotlarni quritish 
(6–10 mm gacha, ba’zan 50 mm li 
mahsulotlarni quritishda)
Bug‘li 
isitish
kontaktli- 
konvektiv Truba barabanli
Mayda mahsulot uchun
(<6 mkm)
kontaktli 
Tarelkali 
Mayda mahsulot uchun
(<6 mkm)