G‘. N. Mahmudov

Audi  A8
 
belgili  avtomobiliga  yorug‘lik  chiqaruvchi  diodlar  asosidagi 
Matrix  LED
    bosh 
yoritish  faralarini  o‘rnatdi.  Bu  faralarning  uzoqni  yoritish  bo‘linmasining  har 
biriga beshtadan jamlangan 25 ta yorug‘lik diodi  linzali qaytargichga o‘rnatilgan 
(5.15-rasm).  Bu  faralarda  burilish  mexanizmlari,  to‘siqchalar  va  boshqa  mexanik 
moslamalar  yo‘q,  kompyuter  har  bir  diodni  yoqilishi,  o‘chirilishi  va  yorqinlik 
darajasini  boshqaradi.  Nemis  olimlarining  hisobi  bo‘yicha  bu  faralarda  yorug‘lik 
diodlarini  1  milliardga  (!)  yaqin  kombinatsiya  bilan  ishga  tushirsa  bo‘ladi.  Bu 
ishlarni amalga oshirish uchun kompyuter ma’lumotni nafaqat elektron kamera va 
yorug‘lik  datchiklaridan,  balki  kechasi  ko‘rish  imkoniyatini  beruvchi  infraqizil 
tizim va GPS (MMI Navigation plus ) navigatsiya tizimidan ham oladi. Masalan,  
avtomobil  trassada  harakatlanayotganda,  datchiklar  ro‘paradan  kelayotgan 
transport  vositasini  aniqladi.  Bu  vaziyatda    EBB  uzoqni  yoritayotgan  faralardagi 
tegishli  yorug‘lik  diodlarning  (ya’ni  ro‘paradan  kelayotgan  transport  vositasi 
haydovchisining  ko‘zini  qamashtiruvchi  yorug‘lik  dastasini  chiqarayotgan 
diodlarni)  o‘chiradi  yoki  ulardan  chiqayotgan  yorug‘lik  dastasining  kuchini 
kamaytiradi,  yo‘lning  qolgan  qismi,  shu  jumladan  avtomobilning  yon  tomonlari 
yaxshi  yoritilgan  holda  qoladi.  Tizim  shu  tarzda  ro‘paradan  kelayotgan  8  ta 
avtomobilni  nazoratda  ushlab  turishi  mumkin.  Agar  oldinda  yo‘lning  burilish 
bo‘lagi  bo‘lsa,  faralar  avtomobilning  navigatsiya  tizimi  bilan  aloqa  hisobiga,  rul 
chambaragi  burilmasdanoq,  yorug‘lik  dastasining  yo‘nalishini  yo‘lning    burilish 
tomonga  buradi.  CHorahalar  oldida  esa  yorug‘lik  dastalari  ikki  tomonga 
kengayadi.  Kechasi  to‘satdan  yo‘lga  yo‘lovchi  chiqib  qolgan  hollarda,  kechasi 
ko‘rish  diodlari  odamni  200...250  metr  masofada  aniqlaydi  va  unga  uch  marta 
qaytariladigan  yorug‘lik  chaqnashi  orqali  ogohlantirish  beradi,  so‘ngra    ko‘zga 
5.15-rasm. Yorug‘lik diodlari asosidaga 
Matrix LED
  
farasi 

---

 
225 
ko‘rinmaydigan  yorug‘lik  yo‘lakcha-ko‘rsatkich  bilan  uni  kuzatib  boradi. 
5.16...19-rasmlarda yorug‘lik diodlari o‘rnatilgan uzoqni, yaqinni yoritish faralari, 
kunduzgi  yurish  chiroqlari  va  burilish  ko‘rsatkichlarining  tashqi  ko‘rinishlari 
keltirilgan.