G‘. N. Mahmudov

5.3. BOSH YORITISH  FARALARINING  YORUG‘LIK-TEXNIK  
            TAVSIFNOMALARINI  ME’YORLASH 
 

---

 
215 
  Bosh  yoritish  faralarining  yorug‘lik-texnik  tavsifnomalarini  me’yorlashning 
asosiy  vazifasi  -  kunning  qorong‘i  qismida  avtotransportda  tashishni  daromadli 
bo‘lishi  bilan  birga  harakat  xavfsizligini  ta’minlovchi  yorug‘lik  taqsimlanishiga 
bo‘lgan talablar majmuasini ishlab chiqishdir. 
  Tashishni  asosiy  iqtisodiy  omillaridan  biri  yuklarni  belgilangan  manzilga 
etkazish  tezligi  bo‘lganligi  uchun,  albatta  kunni  qorong‘i  qismida  ham 
avtomobillarni  imkon  boricha  tez  harakatlanishini  ta’minlash  zarur.  Avtomobilni 
kechasi  harakatlanish  tezligini  ta’minlash,  faralarning  uzoqni  yoritish  tizimi 
hisobiga  amalga  oshiriladi.  Kechasi  xavfsiz  harakatlanishning  asosiy  omili  - 
uzoqni  yoritish  dastasi  yordamida  aniqlangan  to‘siqgacha  bo‘lgan  masofa, 
avtomobilni o‘z vaqtida to‘xtatish uchun etarli bo‘lishi kerak. 
  Avtomobilni  tezlikga  bog‘liq  bo‘lgan  to‘xtash  yo‘li  quyidagi  formula  bilan 
ifodalanadi: 
S
to xt
NT
KeV
lo
,
,



3 6
2
254

   
 
  Bunda 
V
 
-  avtomobil  tezligi,  km/soat; 
T
  -  to‘siqni  aniqlash  uchun,  haydovchi 
reaksiyasiga  va  tormoz  yuritmasini  tormozlanish  boshlanguncha  bo‘lgan 
harakatiga  sarflangan  vaqtning  umumiy  miqdori, 
s
  ; 
K
e
 
-  tormoz  tizimining 
ekspluatasion  holatini  belgilovchi  koeffisient; 
φ
-  avtomobil  shinalarini  yo‘l  bilan 
tishlashish koeffisienti; 
l
0
 
- to‘siqgacha to‘xtash yo‘li zaxirasi, 
m
. 
   
    To‘siqni  vaqtida  aniqlash  uchun  zarur  bo‘lgan  yoritilganlik 
E
kr
  to‘siq 
o‘lchamlariga  va  uni  yuzasining  nur  qaytarish  koeffisientiga,  atmosferaning 
tiniqligiga  va  boshqa  ko‘p  omillarga  bog‘liq  bo‘lib,  uni  etarli  darajada  aniqlik 
bilan quyidagi emperik formula yordamida hisoblash mumkin. 
 
Е
kr
S
to xt


0 2 0 01
,
,
,
 
 
     U holda faralarning zarur yorug‘lik kuchi 
 
I
Еkr S
to xt


,
2
 
 
   Shunday  qilib,  to‘xtash  yo‘li