G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Marketing tashkilotlarida marketing axborot tizimnning roli va vazifalari

Marketing tadqiqotlari kompaniya talablariga ko‘ra va talab qilinadigan ma’lumotlarga qarab foydalaniladi. Ko‘pgina kompaniyalar marketing tadqiqotlarni bir yoki boshqacha shaklda olib borishiga qaramay, kichik kompaniyalarga qaraganda marketing tadqiqotlari ko‘proq yirik kompaniyalar tomonidan olib boriladi. Masalan, kuzatuvlarga binoan yillik savdo hajmi $25 million, yoki undan ortiq bo‘lgan kompaniyalar o‘z budjetidan 3,5% ni marketing tadqiqotlariga sarflaydi. Savdo hajmi $25 milliondan kam bo‘lgan kompaniyalar esa taxminan 1,5% sarflaydi. Bundan tashqari, iste’mol tovarlarni ishlab chiqarayotgan kompaniyalar ishlab chiqarish kompaniyalarga qaraganda marketing tadqiqotlariga ko‘proq pul mablag‘larni sarflaydi.
Marketing sharoitida samarali ishlashi uchun qaror qabul qilishdan oldin va keyin ishonchli, etarli va obyektivli ma’lumotlarni olish kerak.
Shunaqa ma’lumotlar marketologlarga quyidagilarga imkoniyat beradi:

• 
  aniq foyda olish;
  
• 
  moliyaviy xavfni kamaytirish;
  
• 
  iste’molchilarning mahsulotga munosabatlarni aniqlash;
  
• 
  tashqi muhitni kuzatish;
  
• 
  strategiyani muvofiqlashtirish;
  
• 
  faoliyatni baholash;
  
• 
  reklama ishonchliligini oshirish;
  
• 
  qarorlar qabul qilishda yordam olish;
  
• 
  samaradorlikni oshirish.
  

Marketing axborot tizimining afzalliklari

Marketing axborot tizimi ko‘pgina afzalliklarni beradi:

• 
  tashkil etilgan axborot to‘plash;
  
• 
  inqirozdan qochish;
  
• 
  marketing rejasini muvofiqlashtirish;
  
• 
  tezlik;
  
• 
  xarajat va foydalar tahlili.
  

Marketing tadqiqotlari bo‘limi faoliyatining samaradorligi asosan korxonaning tashkiliy tuzilmasida unga belgilangan vazifaga bog'liq. Ushbu masalani hal etishda ko‘p hollarda “birinchi shaxs” tamoyiliga asoslanish muhim hisoblanadi.
Marketing tadqiqotlari bo‘limi tarkibiga tadqiqot rejalashtiruvchilari, sotsiologlar, psixologlar va matematik modellashtirish bo‘yicha mutaxassislar kiradi.
Marketing axborot tizimda marketing tadqiqotlari quyi tizimini tashkil qilish uchun ma’lum bir ilmiy-tadqiqot infratuzilmasini yaratish zarur, bu quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• 
  ish tajribasi va maxsus bilimlarga ega yuqori malakali mutaxassislar shuningdek axborotlarni shakllantirish (qayta taqsimlash) jarayonlarini ta’minlaydigan texnik xodimlar;
  
• 
  intervyu beruvchilar, shuningdek ularning ishlarini boshqarish va nazorat qilish tizimi (supervayzerlar);
  
• 
  marketing axborotlarini yig‘ish, qayta ishlash tartiblarini ta’minlash bo‘yicha uslubiy ishlab chiqish;
  
• 
  marketing tadqiqotlarni amalga oshirish imkonini beruvchi moddiy bazani, shuningdek, so‘rov natijalarini kiritish, qayta ishlash va chiqarish uchun maxsus dasturiy ta’minot.
  

Marketingning zamonaviy kontseptsiyasida bozorlarni o‘rganish ta’kidlanadi. Ushbu tadqiqotlar kompaniya tomonidan ishlab chiqilgan strategiyalar va taktikalarni bozorlarda amalga oshirish va maqsadli mahsulot siyosatini olib borish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Har
qanday bozor tadqiqotining maqsadi mavjud holatni baholash (bozor sharoitlari) va bozor rivojlanish bashoratini ishlab chiqishdan iborat. Bunday keng kompleksli tadqiqotlar dasturi muayyan tovarlarga, korxonaning tabiati, eksport mahsulotlarini ishlab chiqarish ko‘lami va boshqa bir qator omillarga bog‘liq.
Bozor tadqiqotlari - samarali boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun muhim axborot manbayidir.