G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Ichki hisobot tizimi. Ushbu qism ichki kompaniya aktsiyalari, xarajatlar, sotish, daromadlar, yo‘qotishlar va boshqalar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi.
Tashqi izlanish tizimi. Ushbu tizim kuzatuv bozorlari uchun chora- tadbirlarni amalga oshirishni o‘z ichiga oladi, ular quyidagi savollarga javob berishadi: nima sotib oladilar, raqobatchilar savdosining bozor ulushi nima va hokazolar.
Marketing tadqiqotlari. Ushbu tizim marketing jarayonining muayyan muammolarini o‘rganishni o‘z ichiga oladi, masalan, mahsulotni sotishda keskin pasayishning sabablari va h.k.
Marketing qarorlarini qo‘llab-quvvatlash tizimi. Ushbu tizim axborotni yig‘ish va qayta ishlashning analitik va matematik usullarini nazarda tutadi va menejerlar tomonidan kompyuter tashkilotlarining mavjudligi va ulardan foydalanilishini talab qiladi.
Marketing axborot tizimini (MAT) amalga oshirish orqali, kompaniya bozorga yo‘naltirilgan aniq biznes amaliyotiga o‘tadi va bu o‘z-o‘zidan bir qator raqobatbardosh ustunlikni beradi. Bozor ma‘lumotlari bilan ishlashni yaxshilash bozoridagi imkoniyatlardan to‘liq foydalanish va paydo bo‘layotgan tahdidlarni oldin ko‘rish va ulardan himoya qilish imkonini beradi.
Marketing axborot tizimi (MAT)ning asosiy vazifasi kompaniyaning boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoniga marketing ma‘lumotlarini taqdim etishdan iborat. Bunday holda amalga oshiriladigan asosiy vazifalar ikki turga bo‘linadi:

• 
  Amaldagi boshqaruv jarayonlarini darhol ta‘minlash uchun doimiy davriylik bilan olib boriladigan monitoring. Masalan:
  
  • 
    mavjud marketing faoliyatini sotuvga ta’siri;
    
  • 
    raqobatchilar narxlarini kuzatish;
    
  • 
    tasvirni kuzatish;
    
  • 
    mijozlar ehtiyojini qondirish;
    
• 
  Kompaniyaning har qanday bo‘linmasining maxsus talabiga binoan yoki bozor o‘zgaruvchanligi sababli bozor tadqiqotlarini o‘tkazish.
  

2. 
   -.rasm. Marketing axborot tizimni ma’lumotlar bazasi
   

Muvaffaqiyatli faoliyat yuritayotgan korxonalarda marketing ma’lumotlari korporativ boshqaruv axborot tizimining bir qismi bo‘lgan marketing ma’lumotlari tizimi (MAT) doirasida to‘planadi, tahlil qilinadi va tarqatiladi.

Marketing axborot tizimi marketing qarorlarini tayyorlash va qabul qilish uchun zarur bo‘lgan o‘z vaqtida va ishonchli ma’lumotlarni to‘plash, qayta ishlash, tahlil qilish va tarqatish uchun mo‘ljallangan xodimlar, uskunalar va usullarning to‘plami (6.5.3. - rasm.).
Ichki hisobot berishning tizimchasi marketing axborot tizimni (MAT) asosidir. Buyurtmalar, savdolar, narxlar, zaxiralar, debitorlik va qarzlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni aks ettiradi. Ichki axborotni tahlil qilish marketing menejeriga korxonaning istiqbolli imkoniyatlarini va dolzarb muammolarini aniqlash imkonini beradi.
Marketing kuzatuv tizimchasi joriy bozor holati to‘g‘risida ma’lumot beradi.
Marketing kuzatuvidan farqli ravishda, marketing tadqiqotlari turli tadqiqotlar tayyorlash va o‘tkazishni, korxonaning o‘ziga xos marketing

vazifasi uchun olingan ma’lumotlarni tahlil qilishni o’z ichiga oladi. Boshqa so‘z bilan aytganda, marketing tadqiqotlari doimiy ravishda emas, balki muntazam ravishda ma’lum muammolar paydo bo‘lganda amalga oshiriladi.

2. 
   - rasm. Marketing axborot tizimi
   

Marketingy yechimlari tizimchasi ichki va tashqi axborotni tahlil qilish uchun, bir-biriga bog‘liq bo‘lgan ma’lumotlar tizimi, vositalar va uslublarni o‘z ichiga oladi.