G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Bank axborot tizimlarini yaratish tamoyillari

Bank axborot tizimlarini yaratish tamoyillari quyidagilardir:

1. 
   Bank vazifalari keng doirasini qamrab olishda kompleks yondashuv. Tizim amaliy vazifalarni amalga oshirishi va bank ma’lumotlarini qayta ishlash texnologiyasining talablariga mos kelishi kerak.
   
2. 
   Yagona ma’lumotlar bazasida axborotni saqlash.
   
3. 
   Modulli qurish tamoyili. Tizimlarni sozlash va qo‘shish imkonini beradi.
   
4. 
   Ishonchlilik. Avtomatlashtirilgan tizimning ishdan chiqishi mijozlarga xizmat ko‘rsatishning mumkin emasligiga va bankni yopilishiga olib keladi.
   
5. 
   Axborot xavfsizligi. Bank ma’lumotlarini turli xil tahdidlardan himoya qilish alohida ahamiyatga ega. Bank ma’lumotlarining bir qismi haqiqiy pul deb ko‘rish mumkin, uning o‘g‘irlanishi pulni o‘g‘irlash bilan tengdir. Bank ma’lumotlari bank mijozlarining manfaatlariga ta’sir qiladi, u maxfiydir va bank uning himoyasini ta’minlash uchun javobgardir.
   
6. 
   Tashqi tizimlar bilan aloqa qilish imkoniyatiga ega bo‘lgan texnologiyalarning ochiqligi, boshqa uskunalarga o‘tish, tizimni o‘z faoliyatini to‘xtatmasdan kengaytirish, modernizatsiyalash, takomillashtirish imkoniyatlarini beradi.
   
7. 
   Ko‘p foydalanuvchi va ko‘p vazifali operatsiyalarni ta’minlash.
   

Telekommunikatsiya vositalari


Filial


Bank-korrespondent


Uzoq masofaviy mijoz



6.4.1. – rasm. Bank kunining modullarining tarkibi

4. Bank faoliyatini kompleks avtomatlashtirish

Banklarni avtomatlashtirishning murakkabligiga bevosita yaxshi o‘ylangan arxitektura orqali erishiladi. Bank dasturlarining arxitekturasi bajaradigan vazifalari bo‘yicha uchta darajaga bo‘linadi (6.4.2. - rasm):


Front-office

Ma’lumotlarni kiritish

Back- office

Vazifali modul- lar

Balansdan tashqari hisob- kitoblar

Ishonchli hisob

Depozitar hisob

Tezkor Operasiyalar hisobi

Accounting


Buxgalte- riyaning yadrosi

2. 
   - rasm. Bank ilovalarini arxitekturasi
   

Yuqori daraja (front-office) axborotlarni tezkor va qulay kiritish, mijozlar, boshqa banklar, Markaziy bank, axborot agentliklari va boshqalar bilan birlamchi ishlov berishni ta’minlaydigan modullardan iborat.
O‘rta daraja (back-office) - bank ichki faoliyati va ichki hisob- kitoblarning turli faoliyati (kreditlar, depozitlar, qimmatli qog‘ozlar, plastik kartochkalar va h.k. bilan ishlash) modullardan iborat.
Past daraja (accounting) - bu buxgalteriya hisobini asosiy vazifalari yoki buxgalteriyaning yadrosi.

2. 
   - rasm. Bank kompleks avtomatlashtirishni chizmasi
   

5.