G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Kompilyatsiya va interpretasiya tushunchasi

Yaratilgan algoritmlarni bajarish uchun qo‘llaniladigan maxsus qurilma bu elektron hisoblash mashinasi hisoblanadi va u hozirgi paytda kompyuter deb nomlanadi. Har qanday algoritm kompyuter tushuna oladigan tilda yozilishi kerak. Ushbu tillarni dasturlash tillari deb aytishadi, ushbu tilda yozilgan algoritmni esa dastur deb atashishadi.
Har qanday algoritm translyator orqali kompyuter tiliga o‘giriladi. Translyatorlar (ingl. translator – tarjimon) ikki xil bo‘ladi: Kompilyator va interpretator.
Kompilyator (ingl. compiler – tuzuvchi, yig‘uvchi) bevosita algoritmni to‘liq kompyuter tiliga o‘girtirib keyin bajariladi.
Interpretator (ingl. interpreter – izohlovchi, og‘zaki tarjimon) esa algoritmni ketma-ket kompyuter tiliga o‘girtirib bajaradi. Interpretator
algoritmlarda mavjud xatolarni topishda qulay hisoblanadi. Lekin bu yerda doimo dasturlash muhiti bo‘lishi kerak.

Dasturlash tillari

Mashina tillari (Computer Language)
Mashinaga-yo‘naltirilgan tillar (Computer-oriyented Language)

Kompyuterning apparatli qismi tomonidan qabul qilinadigan dasturlash tillari (mashina kodlari)

Kompyuterning aniq turi tuzilishini aks ettiruvchi dasturlash tillari

Algoritmik tillar (algorithmic Language)
Algoritmning tuzilishini aks ettirish uchun kompyuter arxitekturasiga bog‘liq bo‘lmagan dasturlash tillari

Tarkiblangan tillar (procedure-oriented language)
Dasturlarni tarkibli qismdasturlar majmuasi sifatida bayon qilish imkoniyati

Obyektli yo‘naltirilgan

tillar (object programming language)
Obyektlar majmuasiga mo‘ljallangan dasturlash tillari (Object Pascal, C++ va b.)

Muammoli-yo‘naltirilgan tillar (universal- programming language)
Belgilangan sinfdagi masalalarni yechishga mo‘ljallangan dasturlash tillari (LISP, SIMULA va b.)

4-avlod tillar (4GL)
Dasturlashning integratsiyalangan tizimlari (Delphi, Builder C++)

Kompilyator orqali yaratilgan dasturda esa dasturlash muhiti keraksiz bo‘lib, ammo ushbu texnologiya orqali algortmda xatolarni aniqlash qiyin kechadi.
Hozirgi kunda dasturlash tillari juda ko‘p bo‘lib, ular kompyuterga bog‘liqligiga qarab tasniflanadi.