Reja: ehmning dasturiy ta’minotining tasniflanishi Operatsion tizimlarining umumiy ta’rifi va tushunchasi. Kompilyatsiya va interpretasiya tushunchasi

• Mavzu: Moliya tizimi va moliyaviy siyosat.
• Pul-kredit tizimi.
• Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi o‘rni.

1.Moliyaning moxiyati, vazifalari, moliyaviy munosabatlarning ob’ekti va sub’ekti. Mamlakat moliya tizimi va bo‘g‘inlari.

• Moliya har qanday iqtisodiy munosabat singari o‘zining ob’ekti va sub’ektiga ega. Moliyaviy resurslarni tashkil qilish va ishlatishda ishtirok etuvchilar moliyaviy munosabatlarning sub’ektlaridir. Uning ob’ekti pul resurslari hisoblanadi.
• Moliya 3 vazifani bajaradi: operativlik, taqsimlash, nazorat qilish va rag‘batlantirish. Hozirda iqtisodchilar moliya 4 vazifani bajaradi deb qaraydilar, ular: taqsimlash, rag‘batlantirish, ijtimoiy himoya, iqtisodiy axborot berish vazifalaridir.
• Moliyaviy munosabat – pul bilan, u orqali bo‘ladigan munosabatlar.
• Moliya tizimi – moliyaviy munosabatlar va turli darajadagi ularga xizmat qiluvchi moliyaviy muassasalar

Iqtisodchilar fikricha, moliyaviy munosabatlar quyidagi munosabatlarni o‘z ichiga oladi:

• Iqtisodchilar fikricha, moliyaviy munosabatlar quyidagi munosabatlarni o‘z ichiga oladi:
• Davlat va korxona o‘rtasidagi munosabatlar;
• Korxona va korxona o‘rtasidagi munosabatlar;
• Korxona va unda band bo‘lgan ishchilar o‘rtasidagi munosabatlar;
• Korxona ishchilari va davlat o‘rtasidagi munosabatlar.
• Moliya o‘z vazifalarini aniq moliyaviy vositalar orqali bajaradi. Bu vositalarga harajatlar, to‘lovlar, boj haqi, sug‘urta, subsidiya, dotatsiya va boshqalar kiradi.
• Moliya resurslari mavjud bo‘lib, bu mikro va makroresurslarga bo‘linadi. Asosiy o‘rinni foyda egallaydi, chunki u sof daromad sifatida iqtisodiy o‘sishni ta’minlaydi. Jamiyatdagi moliya munosabatlarining majmui moliya tizimini tashkil qiladi, ya’ni korxona moliyasi, mahalliy moliya, davlat moliyasi, tarmoq va regionlar moliyasidan iborat.

2.Davlat byudjeti, uning shakllanishi, milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlashdagi roli. Soliqlarning mohiyati.

• Davlat byudjeti – bu mamlakat miqyosida markazlashgan va davlat ishtirokida hosil bo‘luvchi va sarflanuvchi moliyaviy resurslarni anglatadi. Byudjet daromad va harajatlar qismidan iborat. Byudjet daromad qismining shakllanishida barcha iqtisodiy sub’ektlar ishtirok etadilar, ularning ishtiroki soliqlar to‘lash shaklida yuz beradi.
• Byudjetning harajat qismida umumdavlat harajatlari o‘z aksini topadi va ular asosan davlatga qarashli korxonalar (startegik ahamiyatli) ilm-fanni rivojlantirish, sotsial – moddiy, mudofaa harajatlaridan iborat bo‘ladi.