G im n a st ik a d a r sl a r id a in no va tsio n t e X n o L o g iy a L a r

Jism oniy
  sifatlarni  rivojlantirishda  zarur  b o ‘lgan  yuqori 
darajadagi  ishchanlikni  darsning  asosiy  qismi  davom ida  birdek 
ushlab turish  imkoniyati  y o ‘q.  Chunki,  bu bilan yangi  harakatlarni 
o ‘rgatishjarayoniga putur etadi (o ‘quvchi organizm ining funksional 
tayyorgarligidagi  yuqori  ishchanlik  pasaygan  b o ‘ladi).  Yuklamasi 
past  mashqlaming  aralashib  qolishi  ham  jism oniy  sifatlarini 
rivojlantirishda o ‘zining  salbiy  rolini  o ‘ynaydi.
IJslubiyotga  oid  adabiyotlar darsning  asosiy  qismidagi  mashq- 
lardan  lozim  boMgan  samaradorlikka  crishish  uchun  yuqori 
darajadagi  uslubiy  ta'm inotni  y o ’lga  qo'yishni  e 'tiro f etmoqdalar 
(B.A.Ashmarin,  В A .S hiyan  va  boshqalar).  Ular quyidagilar:
>   har bir mashqni  aniq  maqsadga y o ‘naltirish;
>   individga atab,  maxsus tanlash va uni  bajartirish;
>   har  qanday  vazifani  shug‘ullanuvchi  tom onidan tez  anglab 
olishini ta'm inlaydigan boy axboriy m a’lumotlar;
9  Умаров  Д.Х.  и др.  Оздоравительно-развиваюшие виды основной 
гимнастики.  Учеб.пособ.  Изд-полигр.  отдел. УзГос ИФК 2006г.
71

---

>   aniq  m ashqlar  ichida  (har  qandayida  emas)  o'zining  aniq 
joyiga,  o ‘m iga ega b o lg a n  m ashqlardan foydalanish;
>
  aynan  shu  m ashqni  bajarish  uchun  shug'ullanuvchilardagi 
optimal harakat holatining mavjudligi;
>   m ashqlam ing miqdoriy tasnifining dastlabki shartlanganligi 
(turli param etrlar b o ‘yicha m e’yori -  dozasi);
>   vazifaning  kuchiga  yarashaliligi  va  qiyinligini  ratsional 
muvofiqligi;
>   shug‘ullanuvchilarga  mashqning  ta ’siri  ustidan  yuzaga 
keladigan holatning aniq nazoratini yoTga qo'yish;
>   m ashqlam ing  m azm uniga  (ayrim  b o ‘laklari  yoki  toTiq 
m ashq  uchun)  tuzatishlar  kiritish  va  uni  m e'yorlanishini,  ish 
natijasini qo‘yilganm aqsadga k o ‘rataqqoslash, shuningdek, ruhiy- 
jism oniy xarajat o ‘zini  oqladi-mi? yoki y o ’qligini  e ’tiborga olish;
>   shug‘ullanuvchilarni  yuqori  darajdagi  faolligini  ta'm inlov- 
chi m otivlam i  shakllantirish va saqlash.