Fuqarolik xuquqi bilan tartibga solinadigan munosabatlar O‘zbekiston Respublikasi fuqarolik kodeksining 2-moddasida belgilab qo‘yilgan

7. Huquqni suiste’mol qilishni ta’qiqlash prinsipiga binoan, fuqarolik huquqiy munosabatlar ishtirokchilari o‘zlari ega bo‘lgan huquqlaridan ma’lum ma’noda cheklanmagan tarzda foydalanishlari istisno qilinadi. Har qanday huquq borliq, jamiyat va davlat hosilasi sifatida mavjud ekan, uning mazmuni ham, amalga oshirish usullari va vositalari ham shunga bog‘liq holda chegaralangan bo‘ladi. Aksincha, hech qanday chegaraga ega bo‘lmagan yoki qaysidir jihatdan cheklanmagan huquq oxir-oqibatda o‘zboshimchalikka, zulm-istibdodga olib kelishi muqarrar. SHu ma’noda, fuqarolik qonunchiligida asoslardan biri sifatida qabul qilingan ushbu prinsipning amal qilinishi Fuqarolik kodeksining 172-moddasida yaqqol ko‘rish mumkin: «Mulkdorning o‘z huquqlarini amalga oshirishi boshqa shaxslarning huquqlarini va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini buzmasligi shart». YOki «mulkdor o‘z huquqini amalga oshirganda fuqarolarning sog‘lig‘iga va atrof-muhitga zarar etkazishning oldini olish choralarini ko‘rishga majbur» ekanligi haqidagi norma ham mazkur prinsipga asoslanadi (O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 54-moddasi va FK ning 172-moddasi 4-qismi). Bu o‘rinda shuni ta’kidlash joizki, muqarrar bo‘lgan zaruriyat tufayli qonunchilikda belgilanadigan bunday ta’qiqlarni mulkdorning huquqlarini cheklash, deb qaramaslik lozim. O‘xshash cheklashlar va ta’qiqlarni majburiyat huquqida ham uchratish mumkin. Xususan, tadbirkorga ommaviy shartnomaning tarafi sifatida uni tuzishdan bosh tortishiga yo‘l qo‘ymasligini, uning shartnoma tuzish erkinligini cheklash deb qarash mumkin. (FK 358-moddasi). Lekin, har qanday cheklashlar asosida muayyan sub’ektlarning huquqlarini amalga oshirish natijasidan yuqoriroq darajada bir butun bo‘lgan jamiyat manfaati yotadi. Ushbu masala qizg‘in baxslarga sabab bo‘lishidan qat’iy nazar amaldagi qonunchilik uni har jihatdan adolat tarozusiga solib hal etgan, desak xato bo‘lmaydi.