From Vikipediya Jump to navigationJump to search

Шунинг учун р_б босим р_s босимга тенг бўладиган температура шудринг нуқтаси деб айтилади (t_ш).
Нисбий намлик деб, нам ҳаводаги сув буғи парциал босимининг сув буғининг мазкур температурадаги тўйиниш босимига (яъни сув буғининг шу температурада бўлиши мумкин бўлган максимал парциал босимига) нисбати нисбий намлик деб айтилади;
=р_б/р_s
Нисбий намлик, одатда фоиз ҳисобида ифодаланади. р р_б < р_s бўлгани учун О   100 % бўлади.
Қуруқ ҳаво учун =0, тўйинган ҳаво учун =100 % бўлади. Атмосфера босимида тўйинган ҳаводаги сув буғининг парциал босими паст бўлганлиги туфайли, сув буғини идеал газ деб ҳисоблаб, Бойлp – Мариотт қонунига асосан р_б/р_s нисбатни _б/_s нисбат билан алмаштирамиз:
=_б/_s (6.9)

Бу ҳолда ҳисоблашдаги хато 2% дан ошмайди. Аниқ ҳисоблар учун (6.8) формуладан фойдаланиш керак.

Нисбий намлик тушунчасидан ташқари баoзан абсолют намлик тушунчасидан ҳам фойдаланилади. Абсолют намлик деганда нам ҳаводаги сув буғининг, одатда симоб устунининг миллиметри билан ўлчанадиган баландлиги ҳисобида ифодаланадиган парциал босими р_s катталиги тушунилади. Баoзан бир куб метр нам ҳаводаги грамм билан ифодаланадиган сув буғи массаси абсолют намлик деб айтилади.

Нам ҳавонинг hd – диаграммаси

Нам ҳаво параметрларини проф. А.К. Рамзин томонидан 1918 йилда таклиф қилган hd – диаграмма ёрдамида аниқлаш қулайдир.

Агар ордината ўқига нам ҳаво энтальпияси h ни, абциссалар ўқига эса ҳавонинг нам сақлами d ни қўйиб чиқсак, у ҳолда hd – диаграмма ҳосил бўлади.
Бу диаграмма ёрдамида нам ҳаво билан боғлиқ бўлган ҳисобларни, жумладан параметрларни аниқлаш ва қуритиш жараёнларини текшириш мумкин.
Диаграммада турли хил чизиқларни қулайроқ жойлаштириш учун координата ўқлари бир-бирига нисбатан 135С остида жойлаштирилади.
Бу қийшиқ бурчакли диаграммада d=cоnst чизиқ вертикал (ординаталар ўқига параллел) жойлашади.
Бу қийшиқ бурчакли hd – диаграммада изоэнтальпиялар (6.3-расм) d ўқига параллел, яъни ўша  бурчак остида жойлашган. Қийшиқ бурчакли тизимда температуралар ортиши билан изотермалар қиялиги ҳам ортади, бунда 0С изотерманинг қиялиги нолга тенг бўлади.
Диаграмма 98 кПа барометрик босим учун тузилган. Лекин диаграммадан бошқа босимларда ҳам фойдаланиш мумкин, чунки атмосфера босимини одатдаги ўзгаришларида h ва d кам ўзгаради.
hd – диаграмма t ва  орқали h ва d ни, d орқали р_б–ни аниқлаш имконини беради. Бундан ташқари hd – диаграммадан нам ҳавонинг ҳар бир ҳолати учун шудринг нуқтаси температурасини аниқлаш мумкин. Нам ҳавони иситиш d=cоnst да рўй беради. hd – диаграммада бу жараён АВ вертикал чизиқ билан тасвирланган. Совитиш жараёни ҳам d=cоnst да кечади (МО тўғри чизиқ). Бу жараён ҳавони тўлиқ тўйинишгача, яъни =100% гача тўғридир. Ҳаво бундан кейин ҳам совитилса, у намлик билан ўта тўйинади ва ҳаводан намлик шудринг сифатида ажралиб чиқади.