Foydali qazilmalarning genetik va sanoat turlari

7-rasm. Kempirsoy xromit koni uchastkalaridan birining ko‘ndalang qirkimi (N.V. 
Pavlov va I.I.CHuprinina bo‘yicha). 
 
SHartli belgilar: 1-garpburgit; 2-piroksinli dunit; 3-dunit; 4-xromit rudasi. 
Ushbu jinslarning barchasi serpentizatsiya protsessiga uchragan. 
Ruda minerallari xromshpinelidlar, xromdiopsid, xromaktinolit, magnetit, 
gematit, sulfidlardan iborat. Ruda gavdalari tabaqa, linzasimon bo‘lib, uzunligi 800 
m, qalinligi o‘nlab mga etadi. Rudalar tarqoq va zich (tutashgan) holda uchraydi. 
Ikkinchi 
hususiyat, 
P.M.Tatarinov ta’kidlaganidek, rudadan keyingi 
tektonikaning intensiv rivojlanganligi bilan ifodalanadi. Oqibatda, ko‘pgina ruda 
gavdalari yoriqlar bilan bir necha bor surilib, bloklarga bo‘linib ketgan. 
O‘zbekistonda sof magmatik konlar ma’lum emas. Ammo I.X.Hamroboev, 
R.Nazirovalarning Sulton-Uvays tog‘larida olib borgan ilmiy tadqiqot ishlari 
oqibatida, shu xududdagi ofialit zonalaridagi (Kaxrali-Soy) gabbroidlari va YOmon-
Soy intruzivi gabbro-dioritlari tarkibida xrom birikmalari, krokoit, bellit 
minerallarining topilishi va keyinchalik bu dalillar V.Baranov tomonidan xududning 
bir necha uchastkalarida ham aniqlangan. I.M.Golovanov va E.Alievlar CHotqol 
tog‘ining g‘arbiy qismidagi (SHavas-Belyatau) soylaridagi gabbro massivlarida 
kattaligi no‘xat donalari va undan ham katta shakldagi pirit, pirrotin va xalkopirit 
uyalarining mav-judligi haqidagi ma’lumotlari kelajakda respublikamizning shimoliy 
va shimoliy-sharqiy xududlarida sof magmatik konlarni topilishi ehtimoli borligidan 
dalolat beradi. 

---

28 
Keyingi 10-15 yillar davomida R.T.YUsupov va A.Golovkolar tomonidan 
CHotqol tog‘i (Qo‘shmonsoy)da, Markaziy Qizilqumning Bukantau tog‘laridagi 
vulkanik trubkalarini o‘rganishi oqibatida Respublikamizda ham olmos konlari 
mavjudligini isbotladi. Bu konlarda aniqlangan texnik olmos donalari mayda va ancha 
sifatsiz bo‘lishiga qaramay, bu namunalar kelajakda Bukantau, CHatkal tog‘larida 
katta zahiralarga ega bo‘lgan olmos konlarini topish mumkinligidan dalolat beradi.