Ikkinchiguruh - o‘tasovuqjudapastbo‘libo‘simliklargatezta’siretishisabablimuzkristallarihujayradevoribilanplazmolemmao‘rtasidahosilbo‘ladi. Bundayta’sirdanhajmiyirikroqmuzkristallarihosilbo‘lsa, hujyramembranasizararlandivatanlabo‘tkazuvchanlikqobiliyatibuziladi. Muzkristallariqaytaerigandanso‘nghamhujayrasuvvamoddalarnisaqlayolmaydi. Bundayhujayralarnobudbo‘ladi. Agardahosilbo‘lganmuzkristllarikichikbo‘lsa, ularmembranalarizararlanmaydivaqaytaerigandankeyintirikliginisaqlabqoladi.
Uchinchiguruh-haroratasta- sekinpasayaboshlasavauzoqmuddatlibo‘lsa, dastlabhujayralararobo‘shliqdagisuvmuzlaydi. O‘znavbatidabumuzlarsitoplazmadagisuvnihamshimibolibyiriklashadi. Ammo, hujayragakuchlisalbiyta’siretmaydi. Qaytaerishjarayonidasuvyanasitoplazmagao‘tadivahujayralartirikliginisaqlabqoladi. Masalan, I.I. Tumanovrahbarligidaoqqayinvaqarag‘aydaraxtlariningnovdalariniasta - sekinvaizchillikbilan -95°Cgachamuzlatib, keyineritilgandanovdahujayralaritirikliginisaqlabqolgan.
Judapastharorat (-200 °Cgacha) birdanigatezlikbilanta’siretsa, tanadagisuvzudlikbilanoynasimon - amorfholatigao‘tadi. Buhodisavetrifikatsiyadeyiladi. Bujarayondamuzkristallarihosilbo‘lmaydi. Qaytasuyultirishjarayonidasitoplazmadamuzkristallarihosilbo‘lishigayo‘lqo‘yilmasa, hujayralartirikliginisaqlabqoladi. Shuninguchunhambuusuldanayrimorganlarniuzoqmuddatgasaqlashuchunfoydalanishmumkin. Chunki, oynasimon-amorfholdaqotibqolganto‘qimalaro‘zininghayotiyliginiuzoqsaqlaydi.
Buo‘simliklarningsuvningmuzlashharoratidanpastharoratga (0°C) hamchidamliligidir. Ushbuholko‘pinchabiryillik, urug‘lariqishlaydiganvako‘pyilliktugunakli, piyozlivaildizmevalio‘simliklardakuzatiladi. Bundao‘simlikningqishlovchiorganlarituproqvaqortagidaqoladi. Kuzgio‘simliklardavadaraxtlarda, pastharoratta’siridaularto‘qimalarimuzlabqolishimumkin, biroqo‘lmaydi. Pastharoratsitoplazmadakoagulyasiyanivujudgakeltiradivato‘qimalarnobudbo‘lishimumkin.
O‘tasovuqmuhitda, hujayraoralig‘idahosilbo‘lganmuzkristalchalariatrofdanularnisiqaboshlaydi. Agardahujayraoraliqlaridamuzlarkamhosilbo‘lsa, hujayratirikqolishimumkin. SHuningdek, hujayralarningo‘zxususiyatlarinisaqlabqolishmuzningholatigahambog‘liqdir. Masalan, muzningshishasimanbo‘lmaganholatishishasimonholatiganisbatanko‘proqzararlidir.
O‘tasovuqqachidamliliko‘simliklarningturlarigahambog‘liqdir. Masalan, kartoshkatuganagi 0 °Charoratdatezdanobudbo‘lsa, karamvapiyozmevalariushbuharoratnibemalolo‘tkazishimumkin. Kuzgiboshoqliekinlarmasalan, bug‘doy - 15 - 20 °Charoratdahambemalolqishlabchiqishimumkin. Shuningdekninabarglidaraxtlarningkurtagihamo‘tasovuqqachidamlidir. Sovuqqachidamlio‘simliklardaqandningmiqdoriyuqoriahamiyatgaegabo‘lib, ya’ni, ularningqishdavomidasarflanishdinamikasihammuhimahamiyatgaega.
Shuningdek, maymunjono‘simligipoyasini -196°Charoratdachiniqtirishnatijasidamevaberishiningdavometishikuzatilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |