Fonetika Hurmatli bo‘lajak talabalar, bugun sizlar bilan fonetika bo'limini boshlaymiz avvalo, sizlar (avval tayyorlangan bo'lish-bo'lmasligingizdan qat`i nazar) quyida berilgan savolni ishlashga harakat qilib ko‘rasizlar

Endi qo'shimchalarning turlarini o'rganishni boshlaymiz: 👇👇👇
Qo'shimchalar asosga qo'shilib ularga yangi ma'no berishi yoki yangi ma'no bera olmasligiga ko'ra quyidagi ikki turga bo'linadi:
1) so'z yasovchi qo'shimchalar
2) shakl yasovchi qo'shimchalar
Asosga qo'shilib unga yangi ma'no beradigan qo'shimchalarga SO'Z YASOVCHI QO'SHIMCHALAR deyiladi va ular qaysi turkumni hosil qilishiga ko'ra quyidagi to`rt turga bo`linadi: "ot yasovchi, sifat yasovchi, ravish yasovchi va fe'l yasovchi" kabi turlarga bo'linadi:
1. -k tilak, elak, istak
-choq o'yinchoq, ovunchoq
-kash aravakash, suratkash
-chilik dehqonchilik kabilar ot yasovchilardir.
2.-qin jo'shqin, sotqin
-don bilimdon, qadrdon
-li qayg'uli kabilar sifat yasovchilardir.
3.-ona do'stona
-larcha mardlarcha
-siz tinimsiz kabilar ravish yasovchilardir.
4.-ay ulg'aymoq, kuchaymoq
-lash do'stlashmoq
-iq yo'liqmoq, zo'riqmoq kabilar fe'l yasovchilardir.
(Hurmatli abituriyentlar, so'z yasovchilar mavzusi ancha katta mavzu, yuqorida 👆👆👆 bitta-ikkita misol keltirdim, xolos.)
Asosga qo'shilib unga yangi ma'no bermaydigan, o'zi qo'shilgan so'zni boshqa so'zlar bilan sintaktik jihatdan bog'laydigan yoki o'zi qo'shilgan so'zga qo'shimcha lug'aviy ma'no beradigan ko'makchi morfemalarga SHAKL YASOVCHI QO'SHIMCHALAR deyiladi. Egalik, kelishik qo'shimchalari, bog'lamalar, otning kichraytirish-erkalash shakllari, ko'plik qo'shimchasi, sifat darajalarini hosil qiluvchi qo'shimchalar, sonning ma'no turlarini hosil qiluvchi qo'shimchalar, zamon, shaxs-son, mayl qo'shimchalari, nisabat va xoslangan shakllarining qo'shimchalari va hokozolaaar..... SHAKL YASOVCHI QO'SHIMCHALAR hisoblanadi. (Misollarini qavslar ichida keltirib o'tirmadim, chunki joy yetkazolmayman. Quyida haaar biriga alohida-alohida to'xtalib o'tamiz.)

Shakl yasovchi qo'shimchalar SINTAKTIK MUNOSABATNI YUZAGA KELTISH YOKI YUZAGA KELTIRA OLMASLIGIGA KO'RA quyidagi ikki turga bo'linadi:

1) Sintaktik shakl yasovchi qo'shimchalar
2) Lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalar