Fiziologiyasi va gigiyenasi

I l l  BOB. ASAB  TIZIM I  FIZIOLOGIYASI
3.  1. Asab  tizim ining  umumiy tuzilish  rejasi va  rivojlanishi
Asab  tizim ining  ahamiyati.  Asab  tizimi  ayrim  a'zolar  va 
a'zo lar  tizimlari  orasidagi  o'zaro  aloqani  bogMash  yo'li  bilan  or- 
ganizmdagi  bajarilayotgan  funksivalarni  yaxlitligini  ta'm inlaydi. 
U  turli  a'zolar  faoliyatini  boshqaradi  va  koordinatsiyalaydi.  butun 
organizm  faoliyatini  yaxlit  tizim  singari  tashqi  va  ichki  muhitni 
o'zgaruvchan  sharoitiga  moslaydi.  Asab  tizimi  yordam ida  tashqi 
atrof-m uhitdan  va  ichki  a'zolardan  turli-tum an  qo'zg'atuvchilarni 
qabul qilish va uning tahlilini  bajaradi  hamda ushbu qo'zg'alishlar- 
ga javob  reaksiyasini  qaytaradi.
Organizm  funksiyalarining  asabli  boshqarilish  mexanizmlari 
gumoralli boshqarilishga nisbatan ancha takomillashgan hisoblana­
di.  Bu  esa  quyidagicha ta'm inlanadi:  birinchidan,  q o 'zg 'alish   asab 
tizimi  bo'ylab juda  tez  tarqaladi  (sekundiga  100-120  m  gacha)  ik- 
kinchidan,  nerv  impulslari  aniq  a'zolarga  keladi  va  shuning  uchun 
ham asab tizimi  orqali  bajariladigan javob  reaksiyalari  funksiyalar- 
ni  gumoralli  boshqarilishiga  nisbatan  faqatgina juda  tez yetib  bor- 
masdan  balki juda  aniq  ham  bajariladi.
60
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shu  bilan  birga.  shuni  qayd  qilish  kerakki,  organizmni  tashqi 
muhit  shart-sharoitlariga  to 'lig 'ich a  va  nozik  moslashishini  bosh­
qarilishi  asab  va  gumoral  mexanizm larning  o'zaro  aloqasi  bilan 
bajariladi.