Fiziologiyasi va gigiyenasi


  6.  Energiya  alm ashinuvining yoshga  oid xususiyatlari



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet373/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   369   370   371   372   373   374   375   376   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

12.  6.  Energiya  alm ashinuvining yoshga  oid xususiyatlari
Asosiy almashinuv. Hattoki  odam toMiq tinchlik sharoitida ham 
m a'lum   darajada  energiya  sarflaydi.  Bir  daqiqa  ham  to'xtam ay- 
digan organizmdagi fiziologik jarayonlarning kechishiga to ‘xtovsiz 
energiya  sarflanadi.
Organizm  uchun  moddalar  almashinuvining  eng  kam  darajasi 
va energiy a xarajati asosiy almashinuv deb ataladi.  Odamlarda aso­
siy  almashinuv m uskullar ish  bajarmagan,  tinchlik paytida yotgan, 
och  vaqtida,  ya'ni  ovqat  yeyilganidan  keyin  12-16  soat  o'tgach, 
harorat  18-20°C   bo'lganda  (komfort)  aniqlanadi.  0 ‘rta  yoshdagi 
odam larda  asosiy  almashinuv  bir kecha-kunduzda  1  kg  tirik vazn- 
ga  4187 joulni  tashkil  qiladi.  Bu  esa  bir  kecha-kunduzda  o'rtacha 
714000-7560000  joulga  tengdir.  Har  bir  odam  uchun  asosiy  al- 
mashinuvning  o ic h am i  nisbatan  doimiydir.  Yosh  bolalarda  asosiy 
almashinuv  voyaga  yetgan  odamlarga  nisbatan  jadalroq,  chunki 
gavda  massasiga  to 'g 'ri  keladigan  tana  yuzasi  ularda  voyaga  yet­
gan  odamlardagiga  nisbatan  ancha  katta.  Bundan  tashqari,  ularda 
assimilatsiya  jarayoni  dissimilatsiyadan  ustundir.
Bola  qanchalik  yosh  b o ' Isa.  o 'sish   uchun  sarflanadigan  ener­
giyaning  xarajati  ham  shuncha  yuqori  bo'ladi.  Demak,  o'sish   bi­
lan  bog'liq  bo'lgan  energiya  sarfi  uch  oylik  bolalarda  ovqatlar- 
ning  umumiy  energetik  qiymatining  36  %  ini.  olti  oylik  bolalarda
26  %  ni.  o 'n   oylik  bolalarda  21  %  ni  tashkil  qiladi.
Bolalarning  yoshlik  davrlardagi  asosiy  almashinuvning  o'zga- 
ruvchanligi  va  uning  katta,  jadalligi  massa  birligiga  va  yuza  bir- 
liklariga  hisoblaganda  juda  yaqqolroq  ko'rinadi.  Voyaga  yetgan 
odamlarning  1  kg tana og'irligiga to 'g 'ri keladigan asosiy  almashi-
381
www.ziyouz.com kutubxonasi


nuvi  96000 joulni  tashkil  etsa,  8-10  yoshli  bolalarda  asosiy  alma- 
shinuv  voyaga  yetgan  odamlarga  nisbatan  2 -2 ,5   marta  vuqoridir.
A sosiy almashinuvning  o'lcham i  qiz  bolalarda  o 'g ‘  il  bolalarga 
nisbatan past, jinslar orasidagi  farq  bolalar havotining  birinchi yili- 
ni  ikkinchi yarmidayoq  namoyon bo'ladi.  O 'g 'il  bolalar tom onidan 
bajariladigan  ishlarning  ko‘lami  qiz  bolalarnikiga  nisbatan  yuqori 
bo‘lganligi  sababli,  energiya  sarfi  ham  yuqori  bo'ladi.
Asosiy  almashinuv  o'lcham ini  aniqlash  ko'pchilik  holatlarda 
diagnostik ahamiyatga ega,  qalqonsimon  bezning  m e'yoridan ortiq 
funksiyasida  va  boshqa  ayrim  kasalliklar  paytida  asosiy  alm ashi­
nuv  ortadi.  Qolqonsimon  bez,  gipofiz, jinsiy  bezlar  faoliyati  yetar- 
licha  bo ‘lmaganida  asosiy  almashinuv  pasayadi.

Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   369   370   371   372   373   374   375   376   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish