Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet228/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   224   225   226   227   228   229   230   231   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Nazorat savollari:
1. Bolalarda ovqat og'iz bo’shlig'ida qanday o ‘zgarishlarga uchravdi?
2. Ovqat hazm qilish a ’zolarining yoshga oid xususiyatlarini tushun- 
tiring.
3. Bolalarda m e'da qanday tuzilgan?
4. Ingichka ichak bolalar va o'smirlarda qanday ahamiyatga ega?
5. Ovqat ratsioni o'sayotgan organizm uchun qanday ahamiyatga ega?
6. Ovqatlanish gigiyenasiga rioya etishning ahamiyati nimada?
7. Ovqat hazm qilish a'zolari ishining boshqarilishi va u qanday 
ahamiyatga ega?
XII 
BOB. M O DDALAR VA ENERGIYA
ALM ASH INUVINING YO SH G A OID XUSUSIYATLARI
12. 1. M oddalar alm ashinuvi hayotning
asosiy funksiyasi ekanligi
M oddalar va energiya almashinuvi - organizmning hayot faoli- 
yati jarayonlarining asosini tashkil etadi. M oddalar va energiya 
almashinuvi barcha organizmlarning eng oddiydan eng murakkab 
tuzilgan odam lar organizmining ham hyotining asosidir.
Odamlar organizmida, uning a'zolari. to'qim alari, hujayralarida 
tinimsiz ravishda juda oddivlardan murakkab moddalarning ho­
sil bo'lish jarayoni bajariladi. Shu bilan bir vaqtda, organizm hu- 
jayralari tarkibiga kiruvchi murakkab organik moddalarning oksid- 
lanishi, parchalanishi bajariladi.
A 'zolarning ishi doimiy ravishda ularning yangilanishi bilan bir­
galikda kechadi: ayrim hujayralar o'ladi. boshqalari ularning o'rni-
362
www.ziyouz.com kutubxonasi


ni almashtiradi. Voyaga yetgan odamlarda bir kecha-kunduz davo- 
mida teri epiteliyasi hujayralarining 1/20 miqdori, ovqat hazmi 
trakti epitelivasining ham ma hujayralarining yarmi, 25 grammga 
yaqin qon va boshqalar o'ladi va almashinadi.
Organizm hujayralarining vangilanishi, o'sishi faqatgina or- 
ganizmga tinimsiz ravishda kislorod va to'vim li moddalar tushib 
turgandagina amalga oshishi mumkin. To'yim li moddalar - bular 
organizmning tarkibiy qismlari hosil bo'ladigan asosiy plastik ma- 
teriallardir.
Organizmning yangi hujayralari hosil bo'lishi uchun, ularning ti­
nimsiz yangilanishi, yurak, oshqozon-ichaklar trakti, nafas a ’zolari, 
buyraklarni ishlashi uchun hamda odam lar tom onidan maxsus va 
zarur ishlami bajarishi uchun energiya zarur. Odam bu energiyani 
moddalar almashinuvi jarayonida yuz beradigan oksidlanish va 
parchalanishi reaksiyalari hisobidan oladi.
Shundav qilib, organizmga tushuvchi to'yim li moddalar faqat­
gina plastik qurilish materiali bo" lib qolmasdan balki hayot uchun 
zarur bo'lgan energiya manbayi bo'lib ham xizmat qiladi.
M oddalar almashinuvi deganda, m oddalam ing ovqat hazmi 
traktiga tushganidan boshlab organizmdan chiqarib tashlanadigan 
parchalanishning oxirgi mahsulotlari hosil b o ig u n ich a yuz beradi­
gan o'zgarishlari yfg'indisi tushuniladi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   224   225   226   227   228   229   230   231   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish