Fizika va kimyo” kafedrasi Fizika fanidan barcha muhandislik yo‘nalishi (bakalavr) sirtqi bo‘lim talabalari uchun nazorat ishlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma andijon 2021

KVANT MEXANIKASI VA ATOM FIZIKASI
120. Vodorod atomi spektrida qanday qonuniyatlar kuzatiladi? Formulasini umumiy ko‘rinishi qanday ko‘rinishda?
121. Rezerfordning atom modeli qandaydir? Bu modelni klassik elektrodinamika bilan mos kelmaydigan soxasi nimada?
122. Bor postulatlarini tushuntiring. Vodorod atomi uchun Bor nazariyasi. Bu nazariyani kamchiliklari nimada?
123. De-Broyl gipotezasi nima? De-Broyl to‘lqin uzunligi qanday topiladi? Zaryadlangan zarrachalarni kvantomexanik tushunchalari klassik tushunchalardan qanday farq qiladi? De-Broyl to‘lqinini ma`nosi nimada?
124. Geyzenberg noaniqliklari munosabati nima? Zarrachalarning impulsi va koordinatasi hamda energiya va vaqt oralaridagi bog‘lanish noaniqliklar munosabatlarida qanday bo‘ladi?
125. To‘lqin funksiyasi nima? To‘lqin funksiyasini fizik ma`nosi qanday? Qanday tenglama yechimini beradi? Erkin zarracha uchun Shredinger tenglamasi qanday yoziladi?
126. Potensial baryerni shaffofligi nimadir? Tunel effektini tushuntiring?
127. Vodorod atomidagi elektron uchun Shredinger tenglamasini yozing. Elektronning to‘lqin funksiyasi qanday fizikaviy tushunchalarga bog‘liq. Energiyani va impuls momentini kvantlanish qoidalarga bog‘lik. Energiyani va impuls momentini kvantlanish qoidasi qanday ko‘rinishda yoziladi? Elektronni spini nima? Kvant sonlarini fizik ma`nosini tushuntiring?
128. Ko‘p elektronli atomlarda elektronlar energetik sathlar bo‘yicha qanday taqsimlangan? Pauli prinsipini ta`riflang va tushuntiring.

Ilgarilanma harakat kinematikasi va dinamikasi bo‘yicha masalalar yechishga doir uslubiy ko‘rsatmalar

1. Kinematik masalalarda harakat qonunini, ya’ni birorta sistemada jism koordinatasini vaqt funksiyasi sifatida aniqlab, bu harakat qonunini xarakatning boshqa kenematik Harakateristikalari (tezlik va tezlanish) bilan bog‘lash zarur.
2. Egri chiziqli harakatga masala yechishda bu harakat doimo tezlanuvchan ekanligini esda saqlash kerak, chunki tezlik vektorini moduli o‘zgarmagan holda ham, uning yo‘nalishi o‘zgaradi.
Egri chiziqli traektoriyali harakatni hisoblashda ikki o‘qli to‘rt burchakli kordinatalar sistemasidan foydalanish qulaydir. Bunda o‘qlarning birini tezlanishga parallel ravishda, ikkinchisini esa unga perpendikular ravishda yo‘naltiriladi.
3. Dinamik masalalarda ko‘rilayotgan sistemadagi har bir jismning qanday o‘zaro ta’sirlarda qatnashayotganligini aniqlash, ya’ni kuchlarning tabiatini, kattaligi va yo‘nalishini e’tiborga olish kerak.
Har bir jism uchun harakat tenglamasini alohida yozish kerak. Nyuton qonunining vektor ko‘rinishdagi tezlanish va ta’sir etuvchi kuchlarning koordinatalar o‘qlariga proeksiyalarini bog‘lovchi skalar tengliklarga o‘tish zarur.