Fizika va kimyo” kafedrasi Fizika fanidan barcha muhandislik yo‘nalishi (bakalavr) sirtqi bo‘lim talabalari uchun nazorat ishlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma andijon 2021



Download 411,15 Kb.
bet9/11
Sana14.07.2022
Hajmi411,15 Kb.
#796452
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
USLUBIY KORSATMA SIRTQI. (2)

Masala yechish namunalari
1-masala.
Moddiy nuqtaning to‘g‘ri chiziqli harakat qonuni x=A+Bt+Ct2 ko‘rinishga ega, bu yerda, A=4m, В=2m/s, С= -0.5 m/s2. Vaqtning t1 = 2s momenti uchun oniy tezligi υ1 va oniy tezlanish 1 topilsin.
Yechish.
a) Harakat qonunini bilgan holda, koordinata x ning vaqt bo‘yicha differensiallab vaqtni istalgan momenti uchun oniy tezligini aniqlash mumkin:
.
Bu holda vaqtning berilgan momenti t1 da oniy tezlik quyidagicha aniqlanadi:
.
Bu ifodaga B, C, t1 larni qo‘yib hisoblab topamiz:
m/s.
Manfiy ishora vaqtning t1=2 momentida nuqta x o‘qini manfiy yo‘nalishi bo‘ylab harakatlanayo‘tganini ko‘rsatadi.
b) Vaqtning istalgan momentidagi oniy tezlanishni x koordinatadan vaqt bo‘yicha ikkinchi tartibli hosila olib topish mumkin:
.
Vaqtning t1 momentidagi oniy tezlanish

ga teng. Bu ifodaga C va t1 larni qiymatlarini qo‘yib hisoblaymiz:
m/s2.
Manfiy ishora tezlanish vektorini yo‘nalishi koordinata o‘qining manfiy yonalishi bilan mos kelishini ko‘rsatadi.
2-masala.
Liftda, prujinali tarozida m=10 kg massali jism joylashgan. Lift m/s2 tezlanish bilan harakatlanmoqda. Agar liftning tezlanishi vertikal yuqori tomon yo‘nalgan bo‘lsa, tarozini ko‘rsatishini aniqlang.
Yechish.
Tarozini ko‘rsatishini topmoq – bu jism og‘irligi ni topish demakdir, ya’ni jismni prujinaga ta’sir etuvchi kuchini aniqlash kerak (1-rasm). Lekin bu kuch Nyutonning uchinchi qonuniga binoan elastiklik kuchi (tayanchni reaksiya kuchi) ga absolut qiymati jihatidan teng va unga qarama-qarshi yo‘nalgan, yani G= -N yoki G = N. Demak, tarozini ko‘rsatishni aniqlash masalasi bu tayanch reaksiyasi kuchi N ni aniqlash demakdir.
J
ismga ikkita kuch ta’sir etadi: og‘irlik kuchi va tayanchining reaksiya kuchi . Nyutonning ikkinchi qonuni tenglamasi quyidagicha yoziladi:
.
x o‘qini vertikal yo‘naltirib, unga jismga ta’sir etayotgan hamma kuchlarni proeksiyalaymiz. Jismga ta’sir etuvchi ikki kuch ham x o‘qiga parallel bo‘lgani sababli, ularni kattaligi bilan ularni proeksiyalari kattaligi bir-biriga tengdir. Proeksiyalarni ishorasini e’tiborga olgan holda skalar tenglama quydagicha yoziladi: , bundan . G=N bo‘lgani uchun, .
Bu ifodaga larni qiymatlarini qo‘yib hisoblaymiz.
3-masala.
Jism 12 m balandlikdan gorizontga 30o burchak ostida 12 m/s boshlang‘ich tezlik bilan yuqoriga otilgan. Jismni ko‘tarilgan maksimal balandligini, jismni uchgan masofasini toping. Havo qarshiligi e’tiborga olinmasin.
Ber: N = 12 m; φ = 30o; υo = 12 m/s.
- ? - ? Nmaks = y maks- ? xmaks - ?

Download 411,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish