“Fizika” ta’lim yo’nalishi bo’yicha bakalavr darajasini olish uchun Xayrullayev Sardor Shayxiddin o’g’li Qattiq sorbentlarning klassifikasiy va ularning fizik-kimyoviy xossalarini o’rganish mavzusidagi

C = = =200 mikrofarada\sm²
Gui–Chepmen nazariyasi elektro kinetik hodisalarni yaxshi izoh qilishga imkon berdi. Lekin u kalloidlarning qayta zaryadlanish hodisasini, valentligi bir – xil bo’lsa-da, tabiatlari boshqa- boshqa bo’lgan anionlar ta’sirini tushuntirib berolmadi: u suyultirilgan kalloid eritmalar uchungina qo’llanila oladi: Gui–Chepmen tenglamasini konseptrlangan kalloid eritmalar uchun butunlay qo’llab bo’lmadi. Bu qiyinchiliklarning hammasi O.Shtern nazariyasida bartaraf qilindi.
Shimuvchi – sorbentlarning sorbtsiya texnologiyasida, ya’ni xromtografiyada qo’llaniladigan sorbentlar quyidagi talabalarga javob berishi kerak. Eng avvalo ularni ishlab chiqarish mahalliy xom ashyoga asoslanishi va iqtisodiy foyda keltirishi zarur.
Sorbentlar maksimal shimuvchanlik xususiyatiga ega bo’lishi kerak, bu shimilgan modda mg yoki mg/mol miqdori bilan ifodalanadi va shimuvchining hajmi o’lchami – sm³ bilan belgilanadi.
Sorbent:1. Qo’llanilayotgan muhitga nisbatan barqaror bo’lishi kerak; 2. Mexanik mustahkam bo’lishi zarur; 3. Kimyoviy inert bo’lishi lozim.
Bunday talablarga sanoqli sorbentlargina javob bera oladi. Hozirgi paytda aktivlangan ko’mir, silikagel, alyuminiy oksidi, seolit va ba’zi bir minerallar – sellyuloza va ionalmashuvchi smolalar keng qo’llaniladi. Ularni ayrimlari bilan tanishamiz.
Aktivlangan ko’mir

Aktivlangan ko’mir olish uchun xom ashyo sifatida yog’och va toshko’mir ishlatiladi. Aktivlangan ko’mir olishni hamma usullari bir maqsadga – yuzasi yaxshi rivojlangan, serg’ovak va mexanik mustahkam material olishga qaratilgan.
Aktivlangan yog’ochdan olingan ko’mir tuzilishi va xususiyatlari xom ashyoning kelib chiqishiga bog’liq. Yog’ochning zichligi qanchalik yuqori bo’lsa, undan shunchalik mayda g’ovakli aktivlangan ko’mir olinadi.
Ko’mirlarni xossalari ko’p jihatdan aktivlashtirish shart-sharoitiga bog’liq. Haroratni aktivlashtiruvchi agent va vaqtni o’zgartirib har xil tuzilish va aktivlikka ega bo’lgan ko’mir olish mumkin. Aktivlangan ko’mir – gidrofob sorbent hisoblanadi va gaz, bug’ hamda erigan moddalarni sorbsiyalaydi.
Silikagel – quritilgan jelatinsimon kremniy oksidi yoki kremniy kislotasining quruq geli. Silikagel sintetik sorbent bo’lib, uni quyidagi reaktsiya bo’yicha olinadi.