Физика курси I



Download 7,38 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/103
Sana24.02.2022
Hajmi7,38 Mb.
#200593
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   103
Bog'liq
Fizika kursi. 1-qism. Mexanika (A.Qosimov, X.Jo'raqulov, A.safarov)

ГП
1
> \
(5.43)
бунда /? — айлананинг радиуси бўлиб, амалий жиҳатдан Ернинг 
радиусига яқин (/?ж/?£ = 6371км), д — жисмнинг эркин тушиш 
тезланиши. (5.43)дан
90
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ернинг сунъий йўлдоши ўз меҳвари (орбитаси) бўйлаб ҳара- 
катланиб турганда у Ернинг тортиш кучи таъсирида бўлади. 
Коинотни ўзлаштиришдаги иккинчи қадам шундан иборатки, жисм 
ўз ҳаракати туфайли Ернинг тортиш кучини енгиб, Қуёшнинг сунъий 
йўлдошига айланиши керак. Бундай ҳаракат тезлиги и к к и н ч и
к о и н о т т е з л и г и дейилади. Жисм бундай тезликка эришиши учун 
унинг тўла энергияси нолга тенг бўлиши, яъни
£<> =
т Ет
— V—-— = 0
2
У /?
тенглик бажарилиши лозим (бунда тЕ — Ернинг массаси). Бундан
утЕ
/?
(5.44)
га эга бўламиз. Иккинчи томондан, Ернинг ўз ўқи атрофида 
айланиши туфайли вужудга келган марказдан кочма куч (3.20) ни 
эътиборга олмаганда жисмга таъсир этувчи Ернинг тортиш кучига, 
яъни оғирлик кучига тенг:
тЕт 
тЕ
V—^ — = т £ ,
бундан 
у—  = £/?. 
(5.45)
(5.44) ва (5.45) дан иккинчи коинот тезлиги учун куйидаги натижа 
келиб чиқади:
^2=
= V
2
= ^
2
у| « ч -
2
^ г -
У ч и н ч и к о и н о т т е з л и г и ҳам мавжуд. Жисм бундай 
тезликка эришганда у Ер ва Қуёшнинг тортиш кучини енгиб Қуёш 
тизими чегарасидан чикиб кетади. Учинчи коинот тезлигини топиш 
учун (5.44) формулада Ернинг массаси ўрнига Қуёш массаси (М)ни 
(назарий жиҳатдан Қуёш тизимининг массасини)-, /? ўрнига Ер 
орбитасининг радиусини олиш керак (М =  1,97-Ю
30
кг; /? = 1,5■ 

10
" к м ):

Download 7,38 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   103




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish