Физика ўҚитиш методикаси ташкент 2019 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Гуруҳ баҳоси	Гурух хатоси	Тўғри жавоб	Якка хато	Якка баҳо	Гуруҳ ишидан четлашиш
Ҳаракатлар мазмуни
						Қувват
						Куч моменти
						Тезлик
						Ишқаланиш
						Иш
						ҳаракат
						Деформация
						Таьсир кучлари
						Айланма ҳаракат
						Эркин тушиш
						Импульс
						Мувозанат турлари
						Гравитация

Ушбу технологиялардан ўқувчиларнинг мантиқий фикрлариши шакиллантириш ва такомиллаштириш мақсадида ҳам фойдаланиш мумкин.

Масала. 2 м баландликда тутиб турилган тош ташлаб юборилгач ерга урилиб, 1,2 м баландликка кўтарилгандаги тезлиги топилсин. (g=10 м/с^2 )
	Якка баҳо	Якка хато	Тўғри жавоб	Гуруҳ баҳоси	Гуруҳ хатоси
Физик қонуниятни аниқлаш			2
Масала шартига мос чизмани чизиш
Масалани диққат билан ўқиш ва қайси бўлимга тегишли эканлигини аниқлаш			1
Масала шартида берилган катталикларни бир хил бирликка келтириш
Масалада берилган физик катталиклар ва уларнинг бирликларини ёзиш
Мос формула асосида арифметик амалларни бажариш
Масала моҳиятини аниқлаш			3
Масаланинг жавобини ёзиш			5
Берилган масала юзасидан хулоса чиқариш			4
ҳисоблаш формуласининг бирликларини (келтириб чиқариш) текшириш
ҳисоблаш натижасини ёзиш
Масала танлаш

Юқоридаги кетма-кетликлар бажарилиб, тренинг натижасига эътибор берилса, деярли барча ўқувчилар 12 та кетма-кетликларнинг ҳаммасини рақамлар билан баҳолаб чиққанлигининг гувоҳи бўлишимиз мумкин. Бу эса, ўқувчиларнинг стандарт ҳолатларга кўникиб қолганлигидан далолат беради.
Ўқувчиларга тўғри жавобни эълон қилиб, уларнинг зийраклиги, берилаётган ҳар бир масала ҳақида мантиқий мулоҳаза юритиши, ностандарт вазиятларда саросимага тушиб қолмасликлари ва вазиятга ижодий ёндашиш кўникмаси муҳим эканлиги эътироф этилади. Ваҳоланки, бу шартлар баркамол авлодни тарбиялашдаги асосий талаб ва кўрсаткичлар ҳисобланади.
«Хулоса» ёки “Елпиғич” технологияси
Бу технология мураккаб, кўптармоқли, мумкин қадар, муамммо характеридаги мавзуларни ўрганишга қаратилган. Мавзунинг турли тармоқлари бўйича бир йўла ахборот бериш, уларнинг ҳар бирининг алоҳида нуқтаи назардан муҳокама этилиши, бу технологиянинг моҳиятини белгилайди. Масалан, ижобий ва салбий, афзаллик ва камчиликлари, фойда ва зарарлари белгиланади.
Бу интерактив технология танқидий, таҳлилий, аниқ мантиқий фикрлашни муваффақиятли ривожлантиришга ҳамда ўз ғоялари, фикрларини ёзма ва оғзаки шаклда ихчам баён этиш, ҳимоя қилишга имконият яратади.
Мисол тариқасида қуйидагиларни келтириш мумкин:
Фикрларнинг тармоқланиши бу - педагогик стратегия бўлиб, у ўқувчиларнинг бирор мавзуни чуқур ўрганишига ёрдам бериб, унга тааллуқли тушунча ёки аниқ фикрни эркин ва очиқ равишда кетма-кетлик билан узвий боғлаган ҳолда тармоқлашга ўргатади.
Бу эса ўқувчиларга ўз билимлари, тушунчалари ва тасаввурлари даражасини аниқлашга ёрдам беради.
Фикрларни тармоқлаш қуйидагича ташкил этилади:

1. 
   Ҳаёлга келган ҳар қандай фикр кетма-кет дафтарга ёзилади.
   
2. 
   Фикрлар тугамагунча ёзишда давом этилади.
   
3. 
   Иложи борича фикрларнинг кетма кетлиги ва ўзаро боғлиқлигини кўпайтиришга интилинг.
   

Ушбу метод якка, кичик гуруҳ ҳамда жамоа билан ишлашда қўлланилиши мумкин. Гуруҳ ҳолатида қўлланилиши гуруҳлар фикрини тўплаш ва уларни бир тизимдаги қурилмага келтириш мумкин.
«Тармоқлар» методи (Кластер)

табиат

техника

Тараққиёт

фан

қизиқарли

мураккаб

ҳаёт

ҳаёт

ҳаёт

Борлиқ

олам

Ер

Тупроқ

ўсимлик

тириклик

Ютуқ

изланиш

ҳаракат

югуриш

энергия

ўйин

хурсандчилик

тўй

Келин

куёв

муҳаббат

Мувоффақият

устунлик

менсимаслик

Лоқайдлик

яккаланиш

даҳшат

механизм

мўъжиза

ғаройиб

ажойиб

дарслик

китоб

билим

қиз

йигит

бола

Чақалоқ

ҳаёт

ҳаёт





чидам





қобилият

физика

меҳнат

ҳаёт

Юқорида келтирилган «Блиц-ўйин», «Тармоқлар», «Хулоса» технологиялари билан бирга «Ролли ўйин», «Бумеранг», «Ақлий ҳужум», «Мулоқот» ва бошқа бир қанча технологиялар, ноанъанавий дарс ўтиш услубларидан фойдаланиб, ўқувчиларнинг физик билимлари ва мантиқий тафаккурини ўстиришда фойдаланиш мумкин. Айниқса, худди шундай топшириқни ўқувчиларнинг мустақил равишда уйда бажариши уларни ижодкорликка чорлайди, ҳатто дангаса, фанга қизиқмайдиган ўқувчини ҳам жалб қилади.
Ro’lli o’yin
O’yinli pedagogik texnalogiya

Quvvat

Bosm

Tezlanish

Mexanik ish

A=FS

P=F/S

N=A/t

a=v-v0/t

4-ta o’quvchi teskari turgan fizik kattaliklardan, 4-ta o’quvchi esa teskari formulalardan bittadan oladi. Natijada fizik kattalikka mos formula juftligi xosil bo’ladi.

1-bosqich. Bunda to’rtala komandaga xam mexanika bo’yicha 10-ta savol beriladi.eng kam javob bergan guruh o’yindan chiqadi.
2-bosqich 3 guruhga malikulyar fizika fanidan 10 ta savol berib , kam javob bergan guruh o’yinni tark etadi.
3-bosqich ikkala guruhga ham fizika faniga oid masala beriladi . sekin va xato ishlagan guruh o’yindan chiqadi.
4-bosqich oxirgi bosqichga etib kelgan guruh vakillari bir-birlariga raqib bo’lishib, berilgan fizik kattaliklarning formulalarini va CИ sanoq sistemasida birligini topishadi. (10 ta) tez va to’g’ri topgan o’quvchi o’yinning mutloq g’olibiga aylanadi.

”Fikrlay olasanmi?” texnalogiyasi

Bu texnalogiyada o’qituvchi dars o’tish jarayonida qo’llashi mumkin, yani har bir bobni tugatganda qo’llaydi. Bu texnalogiyani qo’llanilishi quyidagicha.

Biror kattalikni aylana ichiga joylashtiradi va uning atrofiga fizik kattaliklarni yozadi.topshiriq shundan iboratki o’quvchi ana shu kattaliklar qatnashgan formulalar yozadi ular qancha ko’p formula yozsa shunchalik darsni yaxshi o’zlashtirgan bo’ladilar. Bunda o’quvchilarning fikrlay olish qobiliyati rivojlanadi. Olingan natijalarga qarab o’quvchilar baholanadi

. ”Fikrlay olasanmi?” texnalogiyasining qo’llanilishi

Ақлий ҳужум

Bu metod J.Donald Filips tomonidan ishlab chiqilgan texnalogiya bo’lib ,u katta guruhlarda(1dan 20magacha bo’lgan) guruhlarga yangi g’oyalar ishlab chiqish samaradorligi oshishini sezilarli ta’mnlaydi. Bu metodlarning asosiy tamoyili va qoidasi bahs ishtirokchilari ishlab chiqqan g’oyalar tanqidini mutlaq taqiqlash har qanday g’oyani rag’batlantirish.Mashg’ulotning davomiyligi bir soat.Bu texnalogiyani fizika fania kirish darslarida, mustahkamlash darslarida qo’llash mumkin

Fizika so’zi bizga qanday ma’noni anglatadi?	Fizika fani qaysi fanlar bilan uzviy bog’liq bo’lishi mumkin?	Fizika fanini qullanilish sohasi haqida nima deyish mumkin?
-Borliq -Olam -Atrof -Tabiat -Makon -Koinot -Dunyo	Metematika -Ximiya -Biologiya -Tarix -Mehnatis jismoniy tarbiya -Astranomiya -Fizkultura -Ma’naviyat -Geografiya -Ekalogiya -Informatika	Texnika -Energitika -Sanoatda -Medisinada -Ekalogiyada -Qishloq xo’jaligida -Kompyuter texnalogiyalarida -Geologiyada -Metallurgiyada -Mashinasozlikda -Aviasiyada
Bularning barchasi biz fizika so’zi ma’nosini tasavvur qishimiz uchun yordam beradi	Fizika fani barcha gumanitar va tabiiy fanlar bilan uzviy bog’liq.	Inson ishtiroki bilan bog’liq barcha sohalarda fizik bilimlar zarur va kerakdir.