Жадидчи Абдулла Авлоний “Инсонларни яхшиликға чақирувчи, ёмонликдан қайтаргувчи бир илмдур” деб қайси илмни назарда тутган?
Ахлоқ
|
Европа фалсафасининг бешиги қадимги юнон олди фалсафий фикрининг ёдгорлиги сифатида Гомернинг «Илиада» ва «Одиссея» си, Гесиоднинг «Меҳнатлар ва кунлар» ва «Теогония»си, ҳамда орфикларнинг таълимоти қабул қилинган. Қайси таьлимоти коинотни яратилиши ҳақида?
|
«Теогония»
|
Нафақат биринчи файласувлар, балки, юнон ва бутун Европа фанининг асосчилари деб эьтироф этилган юнонистонликлик файласуфларни аниқланг?
|
Фалес, Анаксимандр, Анаксимен
|
Фалсафа ўз функциялари (дунёқараш, танқидий, методологик, аксиологик...) орқали ижтимоий-тарихий жараёнларнинг ривожланишига таъсир кўрсатади. Уйғониш ва Янги даврлар фалсафасидаги инсонпарварлик ва маърифат ғоялари жамият ҳаётига таьсири нималарда кўринди?
|
Черков ҳукмронлиги ва мутлақлаштиришни чеклашга, табақаларнинг мақомини ўзгаришига, фуқаролик жамиятининг шаклланишига имкон яратди
|
Қадимги (антик) фалсафа назарий тафаккурнинг муҳим хусусияти бўлмиш таъриф («нима», «қандай?» саволлари билан боғлиқ) билан тушунтириш («нима учун?», «қанақа сабаб?» саволларига жавоб)ни аниқ фарқлаган ва қадимги Юнон файласуфлари асосий эътиборни қуйидаги масалага қаратган:
|
Ибтидо ва сабабни билишга
|
Қадимги юнон файласуфи Суқрот (эр.ав.470-399 йиллар) “Мен ҳеч нарсани билмаслигимни биламан” дея нималарга нисбатан шубҳа билан қаради?
|
Барқарор тасаввурларга нисбатан
|
Олдиндан белгиланган ўзгармас қонун-қоидаларга нисбатан
|
Юнон файласуфи Платон икки дунё – “ғоялар дунёси” ва “нарсалар дунёси” мавжудлиги ҳақида сабоқ беради. Бу сабоқлар унинг қайси асарларида баён қилинган?
|
“Базм”, “Федон”, “Федр”, “Давлат”, “Софист”, “Критий”
|
Қадимги юнон файласуфи Аристотелнингфалсафий асарларини аниқланг?
|
“Метафизика”, “Органон”, “Топика”
|
Қадимги юнон фалсафаси тараққиёти даврларини аниқланг?
|
Суқротгача бўлган фалсафа; классик давр; элленизм даври; рим даври;
|
Қадимги юнон фалсафаси тараққиётида Суқротгача бўлган фалсафада қандай мактаблар шаклланган?
|
Милет мактаби; Гераклит мактаби; Элей мактаби; Атомистлар мактаби;
|
Қадимги Ғарбда ҳам Шарқда ҳам файласуфлар дастлабки босқичда табиат, хусусан чексизликни тасаввур этишга, англашга ва билишга ҳаракат қилганлар.Бу тафаккур жараёни нима деб юритилган?
|
Космология
|
Қадимги Иония мактаби намояндалари табиатни, нарсаларнинг вужудга келишини тушунтиришда бирор моддий нарсани асос қилиб олишган ва уларни доимий ҳаракатда, ўзгаришда деб ҳисоблаганлар. Бу мактаб намояндаларини аниқланг?
|
Фалес, Анаксимандр, Анаксимен, Гераклит
|
|