Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

n – bir vaqtning oʻzida atrof-muhitga chiqarilgan xavfli kimyoviy modda turlarining soni.
5. Xavfli kimyoviy moddalar bilan zaharlanish ehtimoli boʻlgan zonaning maydonini hisoblaymiz (metr hisobida):
_{ } (9)
bu yerda; _{ } - xavfli kimyoviy moddalar bilan zaharlanish ehtimoli boʻlgan zonaning burchak oʻlchovlari, grad, (1-ilovaning 4-jadval)ga koʻra aniqlanadi.
_{ } - Zaharlanish zonasining umumiy chuqurligi.
6. Xavfli kimyoviy moddalar bilan haqiqatda zaharlangan zonaning maydonini hisoblaymiz (km²):
_{ } (10)
bu yerda: _{ } – havoning vertika barqarorligi darajasiga bogʻliq koeffitsiyent: inversiyada - 0,081, izotermiyada – 0,133 va konveksiyada - 0,235 ga teng deb qabul qilinadi.
_{ } - zaharlanish zonasining umumiy chuqurligi.
N^0,2 - voqea sodir bo’lgandan keyin o’tgan vaqt.
7. Zaharlangan havoning obyektga yaqinlashishi vaqtini (soatini) hisoblaymiz, bu havo oqimi orqali bulut siljishi tezligiga bogʻliq va quyidagi (11) formula boʻyicha aniqlanadi (km/soat hisobida):
_{ }, soat (11)
bu yerda: x – zaharlanish manbaidan belgilangan obyektgacha boʻlgan masofa, km; v – zaharlangan havo buluti old qismining shamol tezligi va havoning vertikal barqarorlik darajasiga qarab aniqlaymiz km/s. (izotermiya uchun),
(1-ilova, 5 -jadval).
8. Xavfli kimyoviy moddalar bilan zaharlanish oʻchogʻida aholi boʻyicha odamlarning mumkin boʻlgan umumiy yoʻqotishlarini hisoblaymiz:
_{ }, (12)
bu yerda: _{ } – shaharda xavfli kimyoviy moddalar bilan zaharlangan havo bulutining tarqalish chuqurligi km;
G – zaharlangan havo qatlamining tarqalishining umumiy chuqurligi, km;
, _{ } – aholining oʻrtacha zichligi, mos ravishda, shaharda va shahar atrofidagi zonada (odam/km²);
_{ }, _{ } shaharda va shahar atrofidagi zonada himoyalanmagan aholi qismi:
_{ }, (13)
_{ }, (14)
bu yerda: _{ } – mos ravishda shaharda va shahar atrofi zonasidagi aholining protivogaz bilan taʼminlangan qismi;
_{ } – mos ravishda, shahar va shahar atrofidagi zonada pana joy bilan taʼminlangan aholi qismi,.
Operativ hisob-kitoblar uchun xavfli kimyoviy moddalar bilan zaharlanish oʻchogʻida yoʻqotishlarning tuzilmasi quyidagicha boʻladi: 35% - qaytarib boʻlmaydigan; 40% - ogʻir va oʻrtacha ogʻirlikdagi sanitariya yoʻqotishlari (odamlarning kasalxonaga yotqizilishi bilan kamida 2-3 hafta davomida ishlamay qolishi); 25% - yengil darajadagi sanitariya yoʻqotishlari. Obyektlarda xavfli kimyoviy moddalar bilan avariya (vayronalar) roʻy bersa, kimyoviy zaharlanish ehtimoliy zonalari xaritalarda (rejalarda) koʻrsatiladi (3-jadval).