Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

2.1. Kimyoviy xavfli obyektlarda avariyalar sodir boʻlganda yuzaga kelishi mumkin boʻlgan vaziyatni prognozlash
Kimyoviy xavfli korxonalarda tabiat xodisalari, texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar yoki qo‘poruvchilik xarakatlari oqibatida shu hududda mavjud bo’lgan insonlarga katta zarar yetkaziladi va ular kimyoviy zaharlanishga uchraydilar.
Zaharlanish oqibatida xavfli kimyoviy holat vujudga keladi va bunda insonlarning ish faoliyati buzilib, turli ko’rinishdagi jarohatlar olishlari mumkin. Shuning uchun, qisqa vaqt ichida hududdagi kimyoviy holatni aniqlab, unga toʻg’ri baho berish tezkorlik bilan ko’riladigan asosiy masalalardan biridir.
Xavfli kimyoviy modda bilan zaharlanish koʻlamini bashorat qilish kimyoviy xavfli obyektlar va transportda roʻy bergan avariyalarda (vayronagarchiliklarda) oʻtkir taʼsirli zaharli moddalar bilan zaharlanish koʻlamini bashorat qilish uslubiyati boʻyicha amalga oshiriladi. Ushbu uslubiyat kimyoviy xavfli obyektlarda avariya (vayronagarchiliklar) roʻy bergan vaqtda xavfli kimyoviy modda atrof-muhitga ajralib chiqarilganda zaharlanish koʻlamini erta va tezkor ravishda bashorat qilishga moʻljallangan.
Kimyoviy holat - kimyoviy Obyektlarda halokat yuz berganda atrof-muhitga kuchli ta’sir etuvchi zaxarli moddalar (KTZM) tarqalganligi natijasida hosil bo’lgan sharoitdir. Kimyoviy holatni aniqlash va baholash avariya qutqaruv ishlarni olib borish uchun eng zaruriy ishlardan biridir.
KTZM ishlatiladigan Obyektlardagi avariyada kimyoviy holatni baholash, fuqarolarni zaharlanish o’choqlarida bo’lishlari mumkin bo’lgan holda, ularni himoyalanishini tashkil etish maqsadida o’tkaziladi.
Kimyoviy xolatni baholashdagi asosiy boshlang‘ich omillari quydagilar:
- Kuchli ta’sir etuvchi zaharli modda turi va miqdori, kimyoviy qurolning qo‘llanishi va zaharli modda turi
- Zaharli moddalar va kimyoviy moddalarning tashlanish (qo‘llanish) joyi va vaqti
-Insonlarning himoyalanganlik darajasi
-Meteosharoitlar (shamol yo‘nalishi va tezligi, havoning temperaturasi, havoning vertikal barqarorlik darajasi)