Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

Avariya holatlarini keltirib chiqaradigan asosiy sabablar:
- korxonaning ishlab chiqarish hududida yuz bergan avariyalar;
- transport kommunikatsiyalarida kuchli taʼsir etuvchi zaharli moddalar (KTZM)ni tashishda yuz beradigan avariyalar.
Korxona ishlab chiqarish hududida yuz bergan avariyalar
- Kuchli taʼsir etuvchi zaharli moddalar joylashgan ombor va quyish stansiyalarida yuz bergan avariyalardir. Sabablari:
- texnik uskunalar eskirishi;
- xodimlar malakasizligi;
- diversion harakatlar;
- zilzilalar.
Tashish jarayonidagi avariyalar – bir vaqtning oʻzida bir-necha oʻnlab sisterna kimyoviy moddalar tashilishi sababli bu jarayonda ham avariya yuz berish xavfi yuqori boʻladi. (KTZM)ni temir yo’llarda tashish jarayonida avariyalarning kelib chiqishining sabablari quyidagilardaniborat:
- Sisternaning germetikligini buzilishi;
- Payvandlangan joylarning darz ketishi;
- Himoyalovchi membranalarning buzilishi;
- Himoyalovchi klapanlarning nosozligi;
- Temiryoʻl va avtoyoʻllardagi avariyalar.
(KTZM)ning taʼsiri faqatgina uning toksikligiga emas, balki shu moddaning zahirasining kattaligiga, hamda, atmosferaga tarqalish xususiyatiga bogʻliq boʻladi.
Kimyoviy zaharlanish oʻchogʻi – (KTZM) yoki toksik modda toʻkilishi natijasida odamlar, hayvonlar va oʻsimliklarning ommaviy zaharlangan joyi.
Kimyoviy zaharlanish hududi – kuchli taʼsir etuvchi zaharli moddalar bilan odamlar va tabiatning yuqori konsentratsiyada zaharlanishi mumkin boʻlgan hudud.
Kimyoviy zararlanish oʻchogʻi oʻlchamlari toʻkilgan (KTZM) miqdori, erkin bo’lishi, poddonga yoki ag’darishga, toʻkilish xarakteri meteorologik sharoit va moddaning to’ksikligiga bogʻliq.
Quyida eng koʻp tarqalgan xavfli kimyoviy moddalar va ishchi zona va aholi punktlari havosida ushbu moddalarning ruxsat etilgan maksimal konsentratsiyasi (REMK) ro’yxati keltirilgan (1-jadval).
Koʻp tarqalgan xavfli kimyoviy moddalar va ularning ruxsat etilgan maksimal konsentratsiyasi
1-jadval

№ t/r