Favqulodda vaziyatlar va aholi muhofazasi

Shamol guli - uzoq muddatli kuzatuvlarga ko'ra ma'lum bir joyda shamol rejimini tavsiflovchi vektorli diagramma. U ko'pburchakka o'xshaydi, unda diagrammaning markazidan turli yo'nalishlarda (ufqning nuqtalari) ajralib chiqadigan nurlarning uzunliklari ushbu yo'nalishdagi shamollarning chastotasiga mutanosib (shamollar esadigan joydan). Shamol guli aerodromlar uchun uchish-qo'nish yo'laklarini qurishda, aholi punktlarini rejalashtirishda va boshqa ko'plab iqtisodiy vazifalarda (agronomiya, o'rmon xo'jaligi va bog'larni boshqarish, ekologiya va boshqalar) hisobga olinadi. Haqiqiy kuzatuv ma'lumotlari asosida qurilgan shamol ko'tarildi, havo oqimi ko'pincha qurilgan ko'pburchak nurlari bo'ylab berilgan maydonga tez-tez kelib turadigan (ustunlik qiladigan)-hukmronlik shamol yo'nalishini aniqlashga imkon beradi.

Shamol gulini qurish usuli:

1. Ufqning asosiy va oraliq tomonlarini chizish.

2. Ma'lum kunlar jadvalning bitta segmentiga to'g'ri kelishini an'anaviy qabul qilish.

3. Oy davomida ushbu yo'nalishlarda necha kun shamol esishini hisoblang.

4. Tegishli yo'nalishlarning chiziqlarida ushbu yo'nalishdagi shamollar bilan kunlar soni markazdan chetga qo'yiladi va nuqta qo'yiladi.

5. Satrlarda belgilangan nuqtalar ketma-ket ulanadi. Markazda aylana chiziladi, unda shamolsiz kunlar soni qayd etiladi.

2.4. Favqulodda vaziyat zonalaridan aholini evakuatsiya qilish
Xavfli vaziyat vujudga kelganda shu xududdagi insonlarni xavfsiz joyga tezkorlik bilan ko‘chirish lozim bo‘ladi. Bunda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 2011-yil 24-avgustdagi 242-sonli qarori talablariga asosan Favqulodda vaziyatlar davlat tizimining quyi tizimlarida evakuatsiya (evakuatsiya qilish) tadbirlarini tashkil etishni rejalashtirishni taʼminlash belgilangan.
Aholini evakuatsiya qilish ishlab chiqarish-hududiy yoki xududiy asosda rejalashtiriladi, tashkil etiladi va amalga oshiriladi.
Ishlab chiqarish-hududiy tartibi favqulodda vaziyat zonalaridan ishchilar, xizmatchilar, talabalar, oʻquvchilarni, korxonalar, tashkilotlar, muassasalar, oʻquv yurtlari boʻyicha, ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatish sohasida ishlamaydigan boshqa aholini esa turar joydan foydalanish organlari orqali turar joylari boʻyicha transportda (piyoda) olib chiqishni nazarda tutadi.
Muayyan hollarda evakuatsiya qilishni hududiy tartibida, yaʼni aholini evakuatsiya qilish eʼlon qilingan paytda bevosita aholi yashab turgan joyidan amalga oshirilishi mumkin.
Aholini evakuatsiya qilishda harakatlanish usullariga koʻra, uchta evakuatsiya usuliga boʻlinadi:
- transportda;
- piyoda tartibda;
- aralash usul.
Bevosita kimyoviy xavfli obyektlar yaqinida yashab turgan aholi vaqt yetishmasligi sababli, odatda, xavfli xududdan olib chiqilmay, balki jips yopiladigan panajoy va xonalarga shaxsiy muhofaza qilish vositalaridan foydalanib yashirinadi. Aholining qolgan qismi real yuzaga kelayotgan sharoitga qarab, eng qisqa muddatlarda asosan piyoda tartibda evakuatsiya qilinadi.
Binolarda yongʻin sodir boʻlganda eng qisqa muddatlarda evakuatsiya qilish vaqtini aniqlashni koʻrib chiqamiz. Odamlarni yonayotgan binolardan chiqarib yuborishda hisobga olish zarur boʻlgan holatlardan asosiylari: odamlar oqimining zichligi , bu oqimning harakatlanish tezligi , chiqish joylarining oʻtkazish imkoniyatlari va harakat tezlanishi (intensivligi) hisoblanadi. Bundan tashqari chiqib ketish yoʻllarining toʻgʻri yoki zinapoyalar yoki maʼlum qiyalikdagi boʻlishidan qatʼiy nazar uning uzunligi l oqimning qalinligi (eni) bilan aniqlanadi.