Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Qo`shni a`zolar sababli bo`ladigan nuqson: 
Bavosirni  kesishda  uni  orqa  teshigiga    olat  yetib    bu  orqa  teshik  va  uning 
mushaklari bilan olat a`zolarini tutashtiradigan asabga zarar qilgan bo`ladi. 
Bundan  tashqari    uyalish,  yomon  ko`rish,  yurakda  qo’rquv  paydo  bo`lishi, 
aloqani tark qilish. 
Asosan: olatni qo`zg’atuvchi sabab urug’dan yoki boshqa narsadan qo`zg’algan 
yeldir. Sovuq va issiq ikkalasi ham yelga  ziddir. Masalan: sovuq yelni tug’ilishiga 
to`sqinlik qiladi. Issiq esa  yelni taratib yuboradi.  
Belgilari 
1.Olat bo`shashgan, badan oriqlaydi, zaiflashadi. 
2.Agar moyak va urug’ a`zolari sababli bo`ladigan jinsiy zaiflik: 
-a`zolarning sovishidan bo`lsa, urug’ kamaymasa ham qiyinchilik bilan chiqadi 
-a`zolarning  quruqligidan  bo`lsa,  urug’  kam  bo`lsa,  urug’  kam  bo`lib  qiyin 
chiqadi 
-badan oriq bo`lib kam qon bo`ladi  
1)jinsiy a`zolardan yuqorida bo`lgan a`zolar sababli bo`ladigan zaiflikda 
2)jigar  buyrakda  bo`lsa  ishtaha  kam,  yurakda  bo’lsa  olat  qo`zg’alishi  kam  va 
kuchsiz, yumshoq 
3) miyadan bo`lsa, urug’ holatini sezish ham 
4) Quyi a`zolardan bo`ladigan zaiflikda: dam ozligidan olatning kam qo`zg’alishi 
5) semiz kishilar oriq kishilarga ko`ra aloqaga ojizroq bo`ladilar. 
                   Jinsiy zaif kishilar: 
         1.terlatadigan hammomlarni         2.tomirdan qon olishni tark qilishi kerak. 
Bu buyrak va urug’ idishlari 2 oyoq kafti issiq yog’lar bilan ishqalanadi 

---

349 
 
Davolash 
Mitridat,  diakurkumo,  amrusiyo,  sajazoniy,  mushk,  taryoq.  Ovqatga  loviya, 
no`xat, boqila, angizadan bir oz qo`shilgan tuz sepilgan piyoz qo`shish lozim. 
Quvvatlovchi  oziq-ovqatlar:  chala  pishirilgan  tuxum,  sholg’om,  sut,  sariqyog’, 
bodom, yong’oq, pista, chilguza, saqich daraxti urug’i kabilar buyuriladi. 
Bepushtlik 
Bola  bo`lmaslikning  sababi  -  er  urug’ida  yoki  xotin  urug’ida  yosh  bachadon 
a`zolari yoki  erlik olati a`zolari va urug’ olatlarida bo`ladi. 
Urug’dan bo`ladigan sabab: 
- issiq sovuq mizojning buzilishi 
-urug’ mizojining sovuq bo`lishi 
-siydik tutilishi 
-urug’ mizojining ho’l yoki quruqligi 
-goh  er  va  xotinning  har  birida  bo`ladigan  mizoj  buzilishi  sababli  urug’lar  bir-
biriga moslashmaydi. 
Izoh: 
-o`smir, mast, me`dasi buzilgan tirishuv kasali bor ko`p aloqa qiladigan va tanasi 
sog’ bo`lmagan kishilarning urug’lari bola bermaydigan urug’lar jinsidandir. 
Bachadondan bo`ladigan sabab: 
-urug’ni buzadigan mizoj buzilishidan iborat 
Masalan:  xotinlarda  urug’ni  sovituvchi  sovuq  suv  ichishdan  kelib  chiqadi.  U 
erkaklarda ham kuzatilishi mumkin.  
-Shu    mizoj  buzilishi  urug’ni  tortadigan  quvvatni  kuchsizlantiradi.  Ya`ni 
bachadon urug’ni qattiq tortolmaydi.  
-Modda,  ya`ni  hayz  qonining  to`xtalib  qolishidan,  bu  bachadonning  moddani 
tortishidan va yetkazishdan ojiz bo`lganda yuzaga keladi 
-bachadon oqib yoki aylanib qolganda  

---

350 
 
-tiqilma qattiqlik so`galsimon yo et yaralarda 
-bachadon og’zi quruqligi tufayli (og’zi yopiq bo`ladi) 
Tug’dirish a`zolaridan bo`ladigan sabablar: 
-urug’ idishining kuchsizligi 
-mizoj buzilishi 
Misol: quloq orqa vena kesilgan yoki toshni chiqarish uchun  qovug’i yorilgan 
kishida  zarar  tug’diradigan  a`zolarga  kelib  yetadi.  Ya`ni  birorta  asab  kesilganda 
urug’  idishlari,  urug’  tug’diradigan  quvvat  va  urug’ni  otadigan  a`zoda  kuchsizlik 
paydo bo`ladi