|
Mavzu savollari
1.Bepushtlik ta’rifi. Sababi.
2.Bepushtlikni tashxislash va davolash.
3.Jinsiy zaiflik. Sababi.
4.Jinsiy zaiflikni tashxislash va davolash.
VIII-BOB. MUSHAK , TAYANCH SISTEMASI VA TERI
KASALLIKLARI
8.1. § Mushak va tayanch sistemasi kasalliklari, poliartrit, bod kasalliklari,
niqris, irqunnaso, osteoxondroz kasalliklarini sharqona usulda tashxislash va
davolash
Orqa og’riqi mushaklarda, umurtqalarni o`ragan ichki va tashqi boyloqlarda
bo`ladi. Qanday bo`lsa ham, u mizojning sovushidan, xom balg’amdan, ko`p
charchashdan va ko`p jinsiy aloqadan bo`ladi. Goho bukrilik sabablaridan bo`ladi,
agar hali bukrilik mustahkamlanmagan bo`lsa yoki ba`zi ichki a`zolarning ishtiroki
353
bilan bo`ladi. Masalan, buyrak kuchsizlashganda va oriqlaganda hamda umurtqaga
joylashgan katta tomir ko`p to`lganda bel og’riydi. Yoki o`pka nayida shish va
chiqiq chiqqanda ham shunday og’riq bo`ladi, biroq og’riq orqaning o`rtasida
bo`ladi. Og’riq goho bachadon ishtiroki bilan ham bo`ladi masalan, hayz qoni
tushishga yaqinlashganda yo "bachadon bo`g’ilishi"da tug’ish oldida shunday
bo`ladi. Orqa og’rig’i ba`zan buhron belgilaridan biri bo`ladi.
Belgilar. Sovuqdan va xom shilliqdan bo`lgan orqa og’rig’ining belgisi shuki,
ko`pincha, uni yurish va badantarbiya qilish bosadi, uning boshlanishi oz-ozdan
bo`ladi, ba`zan unda sovuq seziladi. Charchashdan, og’ir narsa ko`tarish va shuning
kabi narsalardan, hamda jinsiy aloqadan bo`lgan orqa og’rig’ini shu sabablardan
birortasining oldinda bo`lganligi ko`rsatadi. Buyrakdan bo`lgan orqa og’rig’i belning
pastida bo`ladi, bu bilan birga jinsiy aloqa kuchsizlashadi va buyrak kuchsizligining
ma`lum sabablaridan biri mavjud bo`ladi. Orqa og’rig’ining sodda harorat sababli
ekanligi yallig’lanish, yengillik, achishish va lo`qillamaslikdan bilinadi. Tomir
to`lishidan bo`lgan orqa og’rig’i harorat, yallig’lanish, lo`qillash, badan to`liqligi
bilan birga og’riqning butun orqaga yoyilishi ko`rsatadi. Bukrilik sabablaridan
bo`lgan orqa og’rig’iga bukrilik bobida aytgan narsalarimiz dalil bo`ladi. Orqa
og’riqlari bukilishga yoki tikkayib qolishga majbur qiladi. Bukilishga majbur
qiluvchi og’riqlar - bukrilik sabablaridan bo`lgan tirishtiruvchi qattiq shish yoki
boshqa narsa sababli kelib chiqqan og’riqlardir.
Tikkayib qolishga majbur qiluvchi og’riqlar shunday og’riqlardirki, bunda
nafsning mushaklarni og’riq beruvchi bukilish va siqilishdan saqlashga intilishiga
xilof bo`lmagan holatni egallashga majbur bo`linadi. Agar ho’l og’riq yetgan joyni
paypaslab topsa, uning sababi sirtqi mushakda bo`ladi, topmasa, sabab ichki
mushakda bo`ladi.
Davolash. Bunda quyida aytadiganimiz, bo’g’in og’riqlarini davolash usullari
hamda bukrilik va umurtqadagi yellarni davolash choralariga murojaat qilish lozim,
354
chunki bunda yo`l bittadir. Sovuqdan bo`lgan orqa og’rig’ini, u sovuqdan
bo`lganidan, o`tgan boblarda aytilgan ichiladigan, qo`yib bog’lanadigan va
ishqalanadigan narsalar bilan davolash kerak, bunda xom balg’am bo`lganidan, uni
Abu Jahl tarvuzining etidan qilingan iyoraj va "sassiq xab" kabilar bilan bo`shatiladi.
Charchash va shuning kabilardan bo`lgan orqa og’rig’ini yaxshi oziq,
ishqalanadigan mo`tadil dorilar va iliq yog’lar bilan davolanadi. Jinsiy aloqadan
bo`lgan orqa og’rig’ini esa jinsiy aloqa zaifligini davolash orqali davolanadi.
Buyrak sababli bo`lgan orqa og’rig’i buyrak kuchsizligini davolash bilan
davolanadi. Katta tomirlarning to`lishidan bo`lgan orqa og’rig’ini davolash uchun
bosliqdan qon olinadi, tizza osti tomiridan qon olish ham davo bo`ladi. Bu og’riqni
darhol bosadi, ayniqsa uning ketidan qizil gul yog’i va shu kabi narsalar ishqalansa,
shunday bo`ladi, bukrilik sababidan bo`lgan orqa og’rig’ining davosi bukrilik davosi
kabidir.
Orqa og’rig’ining ko`pchiligi umurtqa mizojining sovuqligidan yoki buyrak
kuchsizligidan bo`lganligidan davolanishning ham ko`pchiligi shu ikki a`zoga
qaratilgan bo`lishi kerak. Buyrakni davolash haqida to`la gapirdik, shuningdek
umurtqani qizdirish to`g’risida ham bukrilik bobida yetarli aytganmiz; lekin
sovuqdan bo`lgan orqa og’rig’iga xos davolardan biri farfiyun yog’ini tanho holda
ishlatishdir; unga qarshi ichiladigan va sinalgan narsalar to`rt doridan
tayyorlanadigan taryoq yoki petrushka suvi bilan kanakunjut yog’idir. Yana qora
no`xat ivitmasi igir, to`rt dirham sariyog’ va bir dirham asal bilan o`n to`rt kun
iste`mol qilinadi. Morcho`bani uzoq vaqt yeb yurish ham juda foydalidir. Shu
og’riqga uchragan sovuq mizojlilar uchun surgi "sassiq xab"dir.
Bog’lanadigan narsalarga kelsak, shuni aytish kerakki, sambitgul bog’lash
eskirgan orqa og’rig’ini tuzatadi. Govshir, muql, kavrak yelimi, eron kavragi,
qunduz qiri, farfiyun kabilarning tanho o`zini yoki dafna yog’i, dafna urug’i,
gazago`t yog’i, gazago`t urug’i, may`a yog’i va kanakunjut yog’i bilan qo`shib
355
bog’lash ham juda foydalidir. Ishqalanadiganlardan farfiyun va qust yog’laridir.
Gulsafsar yog’ining ajoyib xosiyati bor; yaxshisi oldin orqani qizdirish, dag’al latta
bilan ishqalash, keyin shu yerga surtishdir .
Do'stlaringiz bilan baham: |
