Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Qurbaqa" lapsha kasalligi 
Bu tilning tagida bo`ladigan qattiq bezga o`xshash bir narsadir. Uning rangi til 
sathining va undagi tomirlarning rangidan tarkib topgan bo`lib, qurbaqa rangiga
o`xshaydi. Bu kasallikka quyuq va yopishqoq rutubat sabab bo`ladi. 
Davolash. Bunga yeyuvchi, parchalovchi va tarqatuvchi dorilarni va shuningdek 
navshadil, sirka va tuz kabi juda qurituvchi dorilar ishlatib ko’riladi va zangor 
hamda zok bilan tilni ishqalanadi. Bu bilan tuzalmasa, Abirun dorisi, osqoriyu dorisi 
va karobodinda ko`rsatilgan va yangi tuxumdan tayyorlangan dori kabi o`tkir dorilar
ishlatiladi. Yana til tagidagi tomirdan qon olib, kuchli og’iz chaqasining dorilari ham 
ishlatib ko`riladi. Bu bilan ham tuzalmasa kul tadbirini ishlatishdan boshqa chora 
yo`q. Bunga qarshi ishlatish uchun maqtalgan dorilardan biri mana bu: Fors kaklik 
o`ti, anor po`sti va tuzni olib shu tarkibda yasalgan dori bilan "qurbaqa" 
kasalligiga uchragan bolaning tilini ishqalanadi, bu tadbir uni tuzatadi. Kuydirilgan 
zokni va savrinjonni tuxum oqi bilan qo`shib til tagiga qo`yish ham sinab ko`rilgan 
tadbirlardandir. 
Tilning kuyib achishishi 

---

215 
Tilning kuyib achishishi goho me`da og’zi va miyadagi isitma darajasiga 
yetmagan harorat sababli, yoki o`tkir, sho`r, achchiq, shirin narsalar va qattiq tashna 
qiluvchi narsani yeyish sababli paydo bo`ladi. Yana o`tkir isitmalar va ichki shishlar 
kabi ulardan ko`ra kattaroq sabablardan ham bo`ladi. 
Umuman ularning chorasi shu : tili ko`p achishganidan shikoyat qiluvchi 
kishining, ayniqsa u kishi kasal bo`lsa, chalqancha va og’zini katta ochib yotishdan 
tiyish kerak. Doimo qovun, tarrak, bodring va qovoq urug’i, yantog’ shakar, kraxmal 
va shularga o`xshash narsalardan tayyorlangan hab dorilarni iste`mol qilinadi. 
Unday kishi olxo`ri danagi, tamr qindiy, qijoz shakari, ma`lum shiralar va sovutib
qo`llovchi siqib olingan suvlarni og’ziga olib turishi kerak. Agar tilda yopishqoq xilt 
bo`lsa, unga yog’ surtiladi. Keyin tilni yog’lab turish, turli yog’lar, mum,
chilonjiyda, turli shiralar va siqib olingan suvlar va qushlarning yog’lari bilan 
og’iz chayib turish lozim. Ba`zi kishilar kasallikni davolash uchun tilni bog’ yalpiz 
bilan ishqalaydilar.