Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Davolash tadbirlari: 
1.Moddani kamaytirish. 
2.Sababchini yo`qotish, bartaraf etish. 
3.Oqishni to`xtatish yoki uni mo`tadil darajaga keltirish yoki boshqa tanaga 
yuborish. 
Asosiy tadbir: me`da buzilishidan, ovqat va ichimliklar bilan to`lib ketishdan 
saqlanish kerak. Kunduz kuni uxlamaslik kerak, mumkin qadar tashna, och va 
uyqusiz bo`lish kerak.
Davolash: 
1.Umuman avval qon olish 
2.Keyin surgi qilish 
-uyqusizlik bo`lsa, ko`knor sharobi, bo`lmasa agar unga shakar qo`shib iste`mol 
qilish 
-tashnalik bo`lsa: ko`knor sharobiga suv qo`shib ichish 
-chopish va quyi a`zolarni harakatga keltirish moddani quyi keltiradi 
-nazla paydo bo`lishidan oldin tezlikda hammomga tushish 
Issiq nazlada: tomirdan qon olish, issiq xiltlarni chiqarish uchun surgi dori va 
moddani quyiga tortuvchi huqna dorilar buyuriladi. 
Sovuq nazlada: shilliq xiltni boshdan surib chaqiruvchi, ichiladigan va hukna 
qilinadigan dorilar tavsiya etiladi. 
Nazlani keltirib chaqiruvchi sabablarga qarshi: 
Issiqlikdan bo`lsa - naxorda har kun hammomga tushish va shirin suvda
cho`miltirish, bosh, ho’l- oyoq va kindik orqa teshigiga binafsha yog’i surtiladi. 

---

203 
-Arpa, ko`knor, binafsha, bobunadan tayyorlangan dorilarni buyurish.
-sovituvchi dorilar boshga qo`yiladi. Yengil, ho’llovchi, sovo’tuvchi ovqatlar 
beriladi.
-Yantoq shakar, skanjubin beriladi 
Sovuqlikdan bo`lsa: 
-boshni isitishga harakat qilinadi, paxtadog’ yoki tuz va tariq bilan ba`zan juda 
issiq suv bilan kompress qilinadi. 
-qo’l- oyoqlarga ukrop yog’i, bobuna, sarimsog’yog’i surtiladi. Kuchli yog’lar - 
gazako`t, dafna, bom daraxti, gulsapsar yog’lari 
- boshga va peshonaga xardal, qust va boshqalardan tayyorlangan dorilar 
surtiladi. 
-qizartiruvchi dorilar tarkibiga kaptar tezagi, hardal, anjir, yalpiz va tog’ gazak 
o`tining yelimi kiradi. 
Sovuqlikdan bo`ladigan nazlada u etilishidan oldin qonga tushmasligi kerak. 
Nazla oqimini to`xtatishga qarshi sovuq dorilar buyuriladi. Masalan, sovuq suv, 
gul suvi, yasmiq suvi, kashnich suvi, ko`knor po`sti qaynatilgan suv, yoki anor suvi 
bilan tomoq chayiladi. 
Issiq nazlada suvlar sovutilib, sovuq nazlada esa isitilib chayqaladi. 
Sovuq nazlada: 
1.Sharobga murr solib ezib tomoqqa surtiladi. 
2.Afyun moyi yelimi, kundur yelimi, za`farondan tayyorlangan qo`li og’izda 
shimiladi. 
3.Karam sharobi va murr solingan qaynatma iste`mol qilish. 
Issiq nazlada: ko`knor sharobi qo`llaniladi. 
Sandarak yelimi, sedana, qust, qamo’t kabilar tutatiladi.
Nazlaning quyuq - suyuqligini mo`tadil qilish uchun yalanadigan dorilardan
kotiro, behi urug’i olib shimish kerak.

---

204 
Dorilarni burunga ishlatish yo`llari:
1.Tutatiladigan. 
2.Hidlanadigan. 
3.Aksirtiradigan (dorilar suyuq bo`lib ular burunga tomiziladi). 
4.Tortiladigan (ular ham suyuq bo`lib havo orqali tortiladi). 
5.Puflanadigan dorilar (quruq bo`lib, burunga puflanadi naycha orqali).