Farmatsevtika ishini tashkil

Maxsus ta’sirga ega boMgan dori vositalariga boMgan ehtiyojni
aniqlash
D ori vositalarini iste’moli aholining kasallanish va tibbiy 
yordam ko‘rsatish darajasi bilan bogMiq. Maxsus ta ’sirga ega 
boMgan dori vositalarining ehtiyoji har biriga alohida hisoblanadi.
Bunda quyidagilar hisobga olinadi. Shu kasallikda bir kishi 
uch u n ishlatilgan p rep aratlar b ir kursi uchun yil davom ida 
ketadigan dori vositalari miqdori.
Ehtiyojni aniqlash quyidagi form ula yordamida topiladi:
E = M - K - B ,
bunda E — dori vositalariga boMgan ehtiyoj;
M — 1 davolash kursiga bitta bem or uchun ketadigan dori 
vositasining miqdori;
K — bir yil davomida davolash kurslarining soni;
B — bem orlar soni.
Keng spektrli ta’sir qiluvchi dori vositalariga boMgan ehtiyojni
aniqlash
Bu guruhga keng ta ’sir etuvchi arsenalli dori vositalari kiradi. 
Ularga turli kasalliklami qo‘zg‘atuvchilarga nisbatan faollikni ko‘r- 
satuvchilar: antibiotiklar, sulfanilamid dori vositalari, nitrofuran 
hosilalari, alkaloidlar, oksidlovchilar, ogMr metall tuzlari, fenol 
hosilalari va boshqalar misol boMadi. Bu yerga yana organizmning 
funksional sistemasidagi xilma xil kasalliklami davolovchi dori 
vositalari, b ir xil t a ’sirli, am m o kelib chiqishi har xil boMgan: 
analgetik va isitma tushuruvchi, m arkaziy nerv sistemasini q o ‘z- 
g‘atuvchi, uxlatuvchi, sedativ va neyroleptik, mahalliy og‘riqsizlan- 
tiruvchi, o ‘rab oluvchi va adsorbsiyalovchi, teri burishtiruvchi va

---

shilliq pardalami yallig‘lantiruvchi, balg‘am ko‘chiruvchi va ko'ngil 
aynituvchi, suigi, vitamin, garmon dori vositalari va boshqalar kiradi.
Keng spektrli ta ’sir qiluvchi dori vositalarga boMgan ehtiyojni 
aniqlash ikki bosqichda amalga oshiriladi:
— kerakli m a’lum otlam i to ‘plash va ulam i tahlil qilish;
— iqtisodiy-matematik usullar, ekspert baholash va boshqalar 
asosida aniq dori vositalarining ehtiyoj istiqbolini aniqlash
Shu tahlil jarayonida berilgan guruh preparatlariga boMgan 
talabni taxm inan, bir dori vositasi o ‘m iga ikkinchisini qo'yish 
moMjallangan o ‘zgarishlarni ham da shu p rep aratn i m ahalliy 
qoMlanish xususiyatlarini aniqlash kerak.