Farmakologiya

Ferment va antiferment preparatlar
Qabul qilingan oziq-ovqatning hazm bo‘lishida me’daosti
bezida ishlab chiqariladigan proteolitik (triðsin, ximotriðsin,
kollagenaza va boshqalar), amilaza va liðaza fermentlarining

---

250
ahamiyati salmoqlidir. Ular ovqat tarkibidagi oqsilni (triðsin),
yog‘ni (liðaza) va uglevodlarni (amilaza) parchalaydi. Bu
fermentlar ishlab chiqarilishi kamaysa, ovqatning hazm
bo‘lishi buziladi. Bunda ovqat hazm bo‘lishini yaxshilaydigan
fermentli preparatlar tavsiya qilinadi. Bularga me’dada ishlab
chiqariladigan fermentni saqlaydigan pepsin, pepsidil, asidin-
pepsin, abomin va boshqalar kiradi.
Me’da shirasi sekretsiyasining ajralishi susayganda (giðoatsid
va antatsid holat), me’daosti bezining yallig‘lanishida (pankrea-
tit), ichak yallig‘langanda (enterit) me’daosti bezining faoliyati
ham izlan chiqadi, fermentlar ajralishi susayadi. Bunday
holatlarda ushbu bezning faoliyatini qo‘zg‘atish uchun xlorid
kislota, tabiiy me’da shirasi, M-xolinomimetiklar, antixolines-
teraz preparatlardan foydalanish mumkin. Bulardan tashqari,
tarkibida me’daosti bezi fermentini saqlovchi preparatlar tavsiya
etiladi. Masalan, panzinorm-forte, pankreatin, mezim-forte,
festal va boshqalar. Ushbu preparatlar ishqoriy suv (Borjomi)
yoki natriy gidrokarbonat eritmasi bilan ichiladi.
Me’daosti bezining yallig‘lanishi bilan kechadigan har xil
kasalliklarda, jarohatlanganda, fermentlar ishlab chiqarish
yo‘li bekilib qolishida proteaz fermentlarning faolligi oshib, bez
to‘qimasi yemirila boshlaydi (autoliz). Bunday holat o‘tkir
pankreatit yoki me’daosti bezining o‘tkir yemirilishi deyiladi.
Ushbu og‘ir kasallik kuchli og‘riq bilan kechib, ko‘p hollarda
shokni keltirib chiqaradi. Davo ko‘rsatishda antiferment prepa-
ratlari beriladi. Uy hayvonlarining quloqoldi so‘lak bezidan
tayyorlangan  kontrikal poliðeptid saqlovchi preparat bo‘lib,
triðsin, kallikrein, ximotriðsin va boshqa fermentlar faolligini
so‘ndiradi. Òez yemirilish jarayoni (nekroz, autoliz)ni to‘xtatadi.
Pantriðin preparati ham shu kabi ta’sirga ega. O‘tkir pankreatit-
ning og‘ir kechishida antiferment preparatlar naf qilmasa,
jarrohlik usuli bilan davolanadi.