Farmakologiya

24.Qalqonsimon bez va qalqonsimon bez oldidagi (paratsitovid) bez gormonlarining lotincha nomlari,ularning asosiylarining chiqarilish shakli va dozasini yozing.
Javob: Qalqonsimon bez 2 turdagi gormonlarni xosil kiladi:tarkibida yod tutadigan gormonlar va kalsitoninlar.
Qalqonsimon bez gormonlari asosiy moddalar almashinuvini,kislorodning to’qimalarda o’zlashtirilishini,oqsillar,yog’lar va uglevodlar almashinuvini boshqaradi.
Qalqonsimon bez gormonal moddalari:triyodtironin gidroxlorid,tireoidin,kalsitrin.
Trijodthyronini hydrochloridum (triyodtironin gidroxlorid)- tabletka 0,00002;0,00005
Calcitrinum (kalsitrin) - 10-15 TB dan steril liofizirlangan poroshok,flakonlarda(in’eksiya uchun suvda eritiladi).
Thyreoidinum(tireoidin): Kukun;qobiqli tabletka-0,1;0,2.
Paraqalqonsimon bez gormonal moddasi - paratireoidin kalsiy va fosfor almashinuviga ta’sir ko’rsatadi,qonda kalsiy miqdorini,uning me’da-ichakdan so’rilishini,buyrak kanalchalaridan qayta so’rilishini oshiradi,suyaklarda kalsiy miqdorini kamaytiradi.
Parathyreoidinum (paratireoidin) - 1ml li ampulalarda.

25.M-xolinomimetik va M-xolinoblokatorlaning lotincha nomlari va ularning asosiylarini chiqarilish shakli va dozasini yozing.
Javob: M-xolinomimetiklar bevosita parasimpatik nervlar oxirida joylashgan M-xolinoretseptorlarga qo’zg’atuvchi ta’sir ko’rsatadi. M-xolinomimetiklar a’zolar,mushaklar,bezlar,qon tomirlarda joylashgan M-xolinoretseptorlarni qo’zg’atib,me’da-ichak,bronx,qovuq,bachadonning silliq mushaklarini,ko’z rangdor pardasini,radial mushaklarni qisqartiradi,yurakning o’tkazuvchan sistemasida qo’zg’aluvchanlikning o’tishini kamaytiradi,yurakning urishi sekinlashadi,bezlar faoliyati oshadi – so’lak ko’p ajraladi,ter chiqadi,oshqozon shirasi ajralishi oshadi,bronxlarda shilliq ko’payadi.
Pilocarpini hydrochloridym (pilokarpin) – kukun,1% va 2% li 5-10 ml li flakonlarda,1-2%li ko’z malhami.
Aceclidinum – kukun, 1% va 2% li 5-10 ml li flakonlarda, 1-2%li ko’z malhami.
M-xolinoblokatorlar parasimpatik nervlar oxirida joylashgan M-xolinoretseptorlarini falajlash xususiyatiga ega. M-xolinoblokatorlar M-xolinoretseptorlarni falajlashi oqibatida og’iz,teri quriydi,bronxlarning sekretsiyasi kamayadi.Bronxlar,ichak,bachadon,o’t,qovuq va uning yo’llaridagi silliq mushaklarni bo’shashtiradi.Me’da-ichak tonusi hamda peristaltikasi susayadi.
Atropini sulfas (atropin) – kukun, tabletka 0,0005, 0,1%li 1ml ampula.
Tropicamidum (tropikamid) – 0,5-1% li eritma