Farmakologiya

21. Adrenomimetiklarning lotincha nomlari va ularning asosiylarini chiqarilish shakli va dozasini yozing.
Javob: Adrenoreseptorlarning har-xil kimyoviy birikmalarga sezgirligi bir xil emas, shuning uchun quyidagi adrenoreseptorlar tafovut qilingan:
α₁-adrenergik sinapsning postsinaptik membranasida joylashgan.
α₂-adrenergik sinapsning presinaptik membranasida (uni qo‘zg‘atilsa NA ajralishi kamayadi), sinapslardan tashqarida, asosan tomirlarning nerv tolalari etmagan ichki qavatida joylashgan (intima).
β -adrenoreseptorlar postsinaptik membranada joylashgan bo‘lib, β₁-yurakda, β₂-bronxlar, tomirlarda, bachadonda bor.
Odatda α- adrenoreseptorlar qo‘zg‘alganda a’zoning faolligi ortadi (ichak mushaklardan tashqari, ularning tonusi pasayadi). β-adrenoreseptorlar qo‘zg‘alganda, a’zoning faolligi susayadi (yurakdan tashqari:-taxikardiya, qisqarish kuchi ortadi, avtomatizm ortadi, o‘tkazuvchanlik engillashadi). To‘qimalarda α va β-adrenoreseptorlarning nisbati har xil. Teri, buyrak, ichak qon tomirlarda, me’da-ichak traktining sfinkterlarida, qorataloqning trabekulalarida α-adrenoreseptor ustunlik qiladi.
Bronxlar va sklet mushaklari tomirlarida, hamda yurakda asosan β-adrenoreseptorlar bor.

Adrenoretseptorlarni qo’zg’atuvch moddalar – adrenomimetiklar

α va β - adrenoretseptorlarni bevosita qo’zg’atuvch moddalar:
Adrenolini hydrochloridum (adrenalin) – 1% li eritma 1ml ampulalarda, 0,1 % li eritma 10ml flakonlarda (sirtga ishlatish uchun)
Noradrenalini hydrotortras (noradrenalin) – 0,2 %li eritma 1mlli ampulalarda
α va β - adrenoretseptorlarni bevosita qo’zg’atuvch moddalar:
Ephedrini hydrochloridum (efedrin gidroxlorid) – kukun, tabletka 0,025
α - adrenoretseptorlarni bevosita qo’zg’atuvch moddalar:
Mesatonum (mezaton) – kukun, 1% li eritma 1 ml ampulada
Naphtyzinum (naftizin) – kukun, 0,5- 1% li eritma 10ml flakonda