Фармацевтика таълим ва тадқИҚот институти “тасдиқлайман”

Ehtiyojni aniqlashning zamonaviy usullari.
Istiqbolni aniqlashda ekspert usullari. Sifat va mikdoriy tahlil qo‘llanganda ekspertlar eng zarur tadbirlarni, ularni bir-biriga bog‘liqligini baholash, sotish jarayoni ketma-ketligini, va shu har bir tadbirlarni bajarish extimolini, muddatlarini ajratib olishga yordam berishadi.
Ekspertlar berilgan masalani boshqarish imkoniyatini va uni xal etishda har bir omillarning xissasini baholab so‘ngra ushbu muammoni echish uchun maksadga muvofik bo‘lgan xodisa, tadbirlarni aniqlab beradilar. Bundan tashqari ular bu tadbirlarni istiqbolini aniqlash davrida ob’ektiv bajarilish extimolligini hisobga olgan xolda, bu tadbirlarni amalga oshirish mumkin bo‘lgan muddatlarni ular ketma-ketligini va bir-biriga bog‘liqligini aniqlab beradilar. Ekspert baholashdagi natijalar statistik usullar bilan qayta ishlab chikiladi.
Ekstrapolyasiya usullari. Izlanishli istiqbollarni oladigan asosiy usullaridan biri ekstrapolyasiya usuli hisoblanadi, bunda oldingi g‘oyalar kelajakda saqlanishi xakida va ularning dinamik qator taxminlangan holda uning mantikiy asosi hisoblanadi.
Dinamik qatorlarni tahlili asosida qonuniylik, o‘rnatilgan o‘zgarishlar va regressionli apparat ko‘proq qo‘llanilgan holda belgilab qo‘yilgan g‘oyani ta’riflashda va uni uzaytirishda tegishli approksimirli tenglik tanlab olinadi.
Istiqbolni aniqlashda modellash usullarini qo‘llanishi. Istiqbolini aniqlashda 3 ta guruh modellari qo‘llaniladi: mantikiy, axborotli va matematik.
Mantiqiy modellar asosida dialektik prinsip yotadi. Har kanday ob’ektlarni xususiyatlari bir-biriga bog‘liq va biri ikkinchisiga ta’sir etadi, boshqacha deganda:
agar qaysidir bir turdagi ob’ektlarda qandaydir o‘zgarishlar bergan bo‘lsa, unda o‘xshash ob’ektlarda ham xuddi shunday jarayonlar sodir bo‘ladi;
agar o‘xshash ikkitasidan bitta ob’ektda kandaydir yangi xususiyat topilgan bo‘lsa, unda balki boshqa ob’ektda ham u aniqlangan bo‘lishi mumkin.
Axborotli modellash usullari bilan istiqbollash asosida ommaviy axborot oqimlarning (maqolalar, kitoblar, patentlar, ixtirolar va boshqalar) tahlili, strukturali va boshqa «axborotli signallar» nomli o‘zgarishlar hamda turli xil yangi g‘oyalarni aniqlanishi turibdi. Ma’noli tahlil (kontent-tahlil) axborotni sifatli va miqdoriy o‘rganishni taxmin kiladi. Bunda tezlik, struktura, o‘zaro munosabatlar, o‘rtacha kattalliklar va boshqa nisbiy ko‘rsatkichlar hisoblanadi.