B
yo`nalishi orasidagi burchak;
𝐹
𝐴
−
Amper kuchi;
𝑀 −
kuch momenti;
𝑀
𝑚𝑎𝑥
−
maksimal aylantiruvchi kuch momenti;
𝑁 −
o`ramlar soni
𝑙 −
kontur (ramka) uzunligi;
𝑑 −
masofa;
𝜇
0
−
vakuumning magnit doimiysi;
𝜇
0
= 4𝜋 ∙ 10
−7 𝑁
𝐴
2
;
𝑅 −
Aylana radiusi;
𝑛 −
g`altakdagi o`ramlar soni;
∆Ф −
Magnit oqimining o`zgarishi;
𝐴 −
Tokli o`tkazgichni magnit maydonda
ko`chirishda bajarilgan ishi;
𝐹⃗ −
kuch;
𝐹
12
−
Bir-biridan d masofada joylashgan, parallel tokning o`zaro ta`sir kuchi;
𝑛 −
zaryad konsentratsiyasi;
𝑒 −
elektron zaryadi;
𝑒 = −1,6 ∙ 10
−19
𝐶
I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI.
108
𝜗 −
zaryadning harakat tezligi;
𝑚
𝑒
−
elektronning massasi;
𝑚
𝑒
= 9,1 ∙ 10
−31
𝑘𝑔
𝑇 −
aylanish davri;
Mаsаlа yеchish nаmunаlari
1.Induksiyasi 20 mT bo`lgаn bir jinsli mаgnit mаydоni kuch chiziqlari
bo`yi 4 sm, eni 3sm bo`lgаn to`g`ri to`rtburchаkli rаmkаgа 60° burchаk
оstidа tushmоqdа. Rаmkаdаn o`tаyotgаn mаgnit oqimi nimaga teng?
1.B-n: formula
𝐵 = 20𝑚𝑇 = 0,02𝑇
Ф = 𝐵𝑆𝑐𝑜𝑠𝛼 ; 𝑆 = 𝑎𝑏 ;
Ф = 𝐵𝑎𝑏 ∙ 𝑐𝑜𝑠𝛼
𝑎 = 4𝑠𝑚 = 0,04𝑚
yechish
𝑏 = 3𝑠𝑚 = 0,03𝑚
[Ф] = 1𝑇 ∙ 𝑚
2
= 1𝑊𝑏 ; 𝑐𝑜𝑠60° = 0,5𝑟𝑎𝑑
𝛼 = 60°
Ф = 0,02 ∙ 0,04 ∙ 0,03 ∙ 0,5 = 12 ∙ 10
−6
𝑊𝑏
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: Ф−?
javob:
Ф = 12 ∙ 10
−6
𝑊𝑏
.
2.Yuzasi 20 sm
2
, o`ramlar soni 100 ta bo`lgan simli ramka magnit maydonga
joylashtirilgan. ramkadan 2A tok o`tganda unda 0,5 mN·m maksimal
aylantiruvchi moment hosil bo`ladi. Magnit maydonning induksiyasini aniqlang.
2.B-n:
formula
𝑆 = 20𝑠𝑚
2
= 2 ∙ 10
−3
𝑚
2
𝑀
𝑚𝑎𝑥
= 𝑁𝐼𝐵𝑆;
𝐵 =
𝑀
𝑚𝑎𝑥
𝑁𝐼𝑆
𝑁 = 100
[𝐵] =
𝑁∙𝑚
𝐴∙𝑚
2
= 𝑇
𝐼 = 2𝐴
yechish
𝑀
𝑚𝑎𝑥
= 0,5𝑚𝑀 ∙ 𝑚 = 0,5 ∙ 10
−3
𝑁 ∙ 𝑚
𝐵 =
0,5∙10
−3
100∙2∙2∙10
−3
= 1,25 ∙ 10
−3
𝑇
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝐵−?
javob:
𝐵 = 1,25𝑇 ∙ 10
−3
𝑇
3. To`g`ri cheksiz o`tkаzgichdаn 250 mА tоk o`tmоqdа. Undаn 4 sm
uzоqlikdа joylashgan nuqtаdаgi mаgnit mаydоn induksiyasini tоping.
I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI.
109
3.B-n: formula
𝐼 = 250𝑚𝐴 = 250 ∙ 10
−3
𝐴
𝐵 = 𝜇
0
𝐼
2𝜋𝑑
;
[𝐵] =
𝑁
𝐴
2
∙
𝐴
𝑚
= 𝑇
𝑑 = 4𝑠𝑚 = 4 ∙ 10
−2
𝑚
yechish
𝜇
0
= 4𝜋 ∙ 10
−7 𝑁
𝐴
2
𝐵 = 4𝜋 ∙ 10
−7
∙
250∙10
−3
2𝜋∙4∙10
−2
= 125 ∙ 10
−8
𝑇
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝐵−?
javob:
𝐵 = 125 ∙ 10
−8
𝑇 = 12,5 ∙ 10
−7
𝑇
4.
Uzunligi 30 sm bo`lgan o`tkazgichdan 2A tok o`tmoqda. O`tkazgich
induksiyasi 1,5T bo`lgan bir jinsli magnit maydonning induksiya chiziqlariga
30° burchak ostida joylashgan. O`tkazgich amper kuchi yo`nalishida 4 sm ga
ko`chganda qanday ish bajariladi?
4.B-n: formula
𝑙 = 30𝑠𝑚 = 0,3𝑚
𝐴 = 𝐼𝐵𝑙𝑑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝛼
;
[𝐴] = 𝐴 ∙
𝑁
𝐴∙𝑚
∙ 𝑚 ∙ 𝑚 = 𝐽
𝐼 = 2𝐴
yechish
𝐵 = 1,5𝑇
𝛼 = 30°
𝑠𝑖𝑛30° =
1
2
𝑑 = 4𝑠𝑚 ∙ 10
−2
𝑚
𝐴 = 2 ∙ 1,5 ∙ 0,3 ∙ 4 ∙ 10
−2
∙
1
2
= 18 ∙ 10
−3
𝐽
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝐴−?
javob:
𝐴 = 18 ∙ 10
−3
𝐽
5.Orasidagi masofa 1,6m bo`lgan qo`sh (ikki) simli o`zgarmas elektr toki
uzatish liniyasi simlarining har bir metr uzunligiga to`g`ri keluvchi o`zaro ta`sir
kuchini toping. O`tkazgichlardan o`tayotgan tok kuchining qiymatini 40A ga
teng deb oling.
5.B-n:
formula
𝑑 = 1,6𝑚
𝐹 = 𝜇
0
𝐼
1
𝐼
2
2𝜋∙𝑑
∙ ∆𝑙
;
[𝐹] =
𝑁
𝐴
2
∙
𝐴∙𝐴
𝑚
∙ 𝑚 = 1𝑁
𝐼
1
= 𝐼
2
= 40𝐴
𝐹 = 4𝜋 ∙ 10
−7
∙
40∙40
2𝜋∙1,6
∙ 1 = 2 ∙ 10
−4
𝑁
𝜇
0
= 4𝜋 ∙ 10
−7 𝑁
𝐴
2
javob:
𝐹 = 2 ∙ 10
−4
𝑁 = 0,2𝑚𝑁
∆𝑙 = 1𝑚
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝐹−?
6. Elеktrоn magnit maydon induksiyasi 12 mT bo`lgan maydоn
induksiya chiziqlariga tik uchib kirib, 4sm radiusli aylana bo`ylab harakatni
davom ettirgan bo`lsa, u qanday tеzlik bilan maydonga uchib kirgan?
I M P U L S. 10-11-F I Z I K A . 2 0 1 8. QO`LLANMADAN NUSXA KO`CHIRIB SOTISH MAN QILINADI.
110
6.B-n:
formula
𝐵 = 12𝑚𝑇 = 12 ∙ 10
−3
𝑇
𝐹
𝐿
= 𝑞𝑢𝐵 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝛼 ; 𝐹
𝑚𝑖𝑘
=
𝑚𝜗
2
𝑅
; 𝐹
𝐿
= 𝐹
𝑚𝑖𝑘
𝑒 = 1,6 ∙ 10
−19
𝐶
𝜗 =
𝑒𝐵𝑅
𝑚
;
[𝜗] =
𝐶∙𝑇∙𝑚
𝑘𝑔
=
𝑚
𝑠
𝑅 = 4𝑠𝑚 = 4 ∙ 10
−2
𝑚
yechish
𝛼 = 90°
𝜗 =
1,6∙10
−19
∙12∙10
−3
∙4∙10
−2
9,1∙10
−31
= 8,4 ∙ 10
7 𝑚
𝑠
𝑚 = 9,1 ∙ 10
−31
𝑘𝑔
javob:
𝜗 = 8,4 ∙ 10
7 𝑚
𝑠
.
𝑡𝑜𝑝𝑖𝑠ℎ 𝑘: 𝜗−?
Do'stlaringiz bilan baham: |