Fargona davlat unversiteti

Harrodning to'liq modeli uchta miqdor o'rtasidagi bog'liqlikni ko'rib chiqadi: tabiiy (gn), kafolatlangan (gw) va haqiqiy (g) o'sish sur'atlari:


Gw gn dan oshib ketsin (kafolatlangan o'sish prognoz qilinadigan, dasturlashtiriladigan qiymat bo'lganligi sababli, bunday kombinatsiya printsipial jihatdan mumkin). Ammo agar gw > gn bo'lsa, gw > g (ma'lum resurslar uchun tabiiy o'sish maksimal bo'lganligi sababli, haqiqiy o'sish tabiiy o'sishdan past bo'ladi va shuning uchun gw > gn bo'lganda, u kafolatlanganidan past bo'ladi) . Keyin, yuqorida keltirilgan fikrlarni hisobga olgan holda, bizda: cr< с, т. е. при чрезмерно завышенных прогнозах развития нормативная (требуемая) капиталоемкость будет обязательно ниже фактической, а это, как было показано ранее, есть условие длительной депрессии (чрезмерное перенапряжение сил порождает длительную фазу спада).


Agar gw< gn, тогда возможны по крайней мере два варианта. Первый (gw >g) biz allaqachon ko'rib chiqdik: bu uzoq muddatli depressiyaga olib keladi. Ammo bu sharoitda ikkinchi variant ham mumkin: gw< g, тогда cr >c, va bu, biz bilganimizdek, uzaygan bum uchun shartdir.


Demak, Xarrodning fikriga ko'ra, "gn va gw nisbati bir necha yillar davomida iqtisodiy hayotda uyg'onish yoki tushkunlik hukmronlik qilishini aniqlash uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega".


Shu munosabat bilan Xarrod ma'lum bir tarzda Keynsning jamg'armalar haqidagi pozitsiyasini qayta ko'rib chiqadi. Keyns, biz bilganimizdek, jamg'armalarga salbiy munosabatda bo'lib, uni depressiyaga turtki sifatida ko'rdi. Neoklassiklar, aksincha, jamg'armalarga ular avtomatik ravishda jamg'armaga aylanadi, deb ishonib, bir ma'noda ijobiy munosabatda bo'lishdi. Harrod bu erda yanada muvozanatli pozitsiyani egallaydi. Uning fikricha, agar gw gn dan past bo'lsa, ya'ni iqtisodiy bum bo'lganda jamg'arma foydali bo'ladi. Gap shundaki, Xarrod iqtisodiy tanazzul bilan tavsiflangan g dan oshib ketgan vaziyatni ham, gn ga nisbatan gw juda past bo'lgan vaziyatni ham birdek xavfli deb hisobladi. Garchi bu oxirgi holat iqtisodiyotning tez tiklanishi va to'liq bandlik tendentsiyasini bildirsa-da, bu yuqori bandlik inflyatsiya va shuning uchun nosog'lom bo'ladi. Bunday sharoitda tejash fazilatdir, chunki gwning o'sishi inflyatsiyasiz yuqori bandlikka erishish imkonini beradi.


Shunday qilib, Xarrod e'tiborni inflyatsion bum xavfiga qaratdi, Keyns esa iqtisodiy tushkunlik sharoitida inflyatsiyani imkoniyat deb hisoblamadi. Biroq, Keyns uchun bo'lgani kabi, Xarrod uchun uzoq muddatli o'sish muammolari orasida depressiya va ishsizlik muammosi hali ham birinchi o'rinda turadi. Xarrod nazariy tahlil va iqtisodiy siyosatda ikkita alohida muammolar majmuasini aniq belgilaydi: