Farg’ona-2019 umumiy pedagogika o’quv-uslubiy majmua

Mavzu bo‘yicha nazariy ma’lumotlar.
Ta’lim muassasalarida beriladigan ma’lumot mazmuni tarixiy xususiyatga ega. Kishilik jamiyati taraqqiyotining barcha bosqislarida yosh avlodga beriladigan ma’lumot mazmuni, uning hajmi, muayYan ijtimoiy tizimning iqtisodiy talabi va ehtiyoji, fan – texnika taraqqiyoti darajasi, madaniyati holati bilan belgilanib kelingan. Fan – texnika va texnologiya taraqqiyoti yuqori darajada bo‘lgan bugungi kunda ta’lim muassasalarida beriladigan ma’lumot mazmuni ta’lim oluvchilarga ilmiy bilimlar berish, ularning faol ijtimoiy faoliyati tashkil etishlari yo‘lida ko‘nikma va malakalarini shakllantirishni ifodalaydi. Mustaqil O‘zbekiston Respublikasi ta’lim muassasalarida tashkil etiladigan ta’limning mazmuni, avvalo, barkamol va malakaviy mutaxassisni tayyorlash jarayoni mazmuni bilan belgilanadi.Ushbu maqsadni o‘zida aks etgan ma’lumot mazmuni quyidagi Davlat ta’lim standarti, o‘quv dasturlari, o‘quv rejasi va darsliklar mazmunida namoyon bo‘ladi.
DTSning tasnifi va uni shakllantirishga qo‘yilgan asosiy talablar.
Davlat ta’lim standarti (DTS) umumiy o‘rta ta’lim, kasb – hunar ta’limi hamda oliy ta’lim uchun alohida – alohida ishlab chiqariladi.. O‘z navbatida kasb – hunar ta’limining DTS o‘quvchilar kasb – hunar tayyorligiga, saviyasiga qo‘yilgan (Oliy ta’lim DTS talablar mutaxassislik tayyorgarligiga, saviyasiga qo‘yiladigan) majburiy minimal darajani belgilaydi.
DTS ta’lim mazmuni shakllari, vositalari, usullari va ularning sifatini baholash tartibini belgilaydi. Ta’lim mazmunini o‘zagi hisoblangan standart vositasida, mamlakat hududida faoliyat ko‘rsatayotgan turli ta’lim muassasalarida (davlat va nodavlat) ta’limning barqaror darajasini ta’minlash sharti amalga oshiriladi. DTS o‘z mohiyatiga ko‘ra o‘quv dasturlari, darsliklar, o‘quv qo‘llanmalari, nizomlar, o‘quv rejasi va boshqa me’yoriy hujjatlarini yaratish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Umumiy o‘rta (kasb – hunar va oliy) ta’limning DTS o‘zining tuzilishi va mazmuniga ko‘ra davlat, hudud ta’lim muassasalari manfaatlari va vositalari muvozanatini aks ettiradi hamda eng muhimi ta’lim oluvchi shaxsi, uning intilishlari qobiliyati va qiziqishlari ustuvorligidan kelib chiqadi.DTSni, uning talablarini bajarish O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat ko‘rsatayotgan mulkchilik shakli va idoraviy bo‘ysinishdan qatiy nazar barcha ta’lim muassasalari uchun majburiydir.
Umumiy o‘rta (kasb – hunar va oliy) ta’limning DTS quyidagi tamoyillariga taYangan holda ishlab chiqiladi.

1. 
   DTS ni davlat va jamiyat talablari va shaxs ehtiyojiga mosligi;
   
2. 
   O‘quv dasturlari mazmunining jamiyat ijtimoiy – iqtisodiy taraqqiyoti hamda fan – texnik rivojlanishi bilan bog‘liq;
   
3. 
   Umumiy o‘rta (kasb – hunar va oliy) ta’lim mazmunining insonparvarligi;
   
4. 
   Ta’lim mazmunining respublikadagi barcha hududlardagi birligi va yaxlitligi;
   
5. 
   Umumiy o‘rta (kasb – hunar va oliy) ta’limning mazmuni, shakli, vositalari va usullarini tanlashda innovatsion (ilg‘or) texnologiya yutuqlariga taYanish;
   
6. 
   Pedagogik tafakkurda qaror topgan an’anaviy qarashlar bilan “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” mazmunida ifodalangan zamonaviy talablarning uzviyligi;
   
7. 
   Ilg‘or demokratik xorijiy mamlakatlarning ta’lim sohasida me’yorini belgilash tajribalarida milliy hususiyatlarni hisobga olgan holda foydalanish.
   

DTS ning tarkibiy qismi sifatida umumiy o‘rta (kasb – hunar va oliy) ta’lim muassasalari uchun taYanch o‘quv rejasi ishlab chiqiladi. TaYanch o‘quv reja ta’lim sohalarini me’yorlash hamda ta’lim muassasalarini moliyaviy taminotini ta’minlashga asos bo‘luvchi davlat muassasalarini moliyaviy taminotini ta’minlashga asos bo‘luvchi davlat hujjati sanaladi. TaYanch o‘quv rejasi o‘quv predmeti bo‘yicha beriladigan ta’lim mazmunini ta’lim oluvchiga etkazish uchun ajratilgan o‘quv soatlarining minimum hajmidagi miqdorini belgilaydi.