Фарғона политехника институти «бино иншоотлари қурилиши, геодезия, картография ва кадастр» кафедраси

Ёрдамчи тўсинни ҳисоблаш ва конструкциялаш
Тўсиннинг ҳисобий схемаси. Ёрдамчи тўсин кўп оралиқли узлуксиз тўсинлар каби ҳисобланади. Бунда тўсиннинг ҳисобий кўндаланг кесими тавр шаклида олиниб, токчасининг эни қабул қилинади. Ёрдамчи тўсинлар учун бош тўсинлар ва деворлар таянч ролини ўйнайди. Ёрдамчи тўсиннинг ҳисобий схемаси 8-расмда келтирилган.

8. 
   - расм. Ёрдамчи темирбетон тўсинни ҳисоблашга доир:
   

а – ёрдамчи тўсиннинг конструктив схемаси;
б – ёрдамчи тўсиннинг ҳисобий схемаси; в – зўриқишлар эпюраси
Ёрдамчи тўсиннинг деворга киритилувчи таянч қисмини 250 мм қабул қилиб, четки оралиғининг ҳисобий узунлигини қуйидагича аниқланади (9 - расм).

ўрта оралиқлар учун

Ёрдамчи тўсинга таъсир этувчи юклар эни бўлган тасма юзаси бўйича йиғилади (9 - расм).

9 - расм. Ёрдамчи тўсинга таъсир қиладиган юкларни ҳисоблашга доир схема

Юкларнинг ҳисобий қийматлари ( бўлганда) :

Доимий юклар. Ёрдамчи тўсиннинг хусусий оғирлигидан

пол ва плитанинг оғирлигидан (1-жадвалга қаранг)

жаъми доимий юклар:

.


Вақтинчалик юклар. Плитадан ёрдамчи тўсинга узатилувчи вақтинчалик юк-

Ёрдамчи тўсинга таъсир этувчи тўлиқ юк-

Ҳисобий зўриқишларни аниқлаш

Ҳисобий зўриқишлар 8-расмдаги ҳисобий схемага асосан бетоннинг пластик деформацияланиши натижасида зўриқишларнинг қайта тақсимланишини эътиборга олиб аниқланади. Вақтинчалик юклар мавжуд бўлганлиги учун эгувчи моментларнинг жамловчи эпюраси қурилади.

Кўрилаётган мисолда . Ҳисобий зўриқишлар қийматларини аниқлаш натижалари 2-жадвалда келтирилган.
Кўндаланг кучлар:
“А” таянчда ўнгда-

“В” таянчда чапда –

қолган ўрта таянчларда –

Эгувчи моментларнинг жамловчи эпюраси ва кўндаланг кучлар эпюраси 10 -расмда кўрсатилган.

2-жадвал.
Ёрдамчи тўсин кесимларидаги эгувчи моментлар

Оралиқ номери	Кесим лар	Чап таянчдан кесимгача бўлган масофа, оралиқ нинг қисми ҳисобида	коэффициент қиймати		кНм	Эгувчи момент
I II	1 2 2 3 4 5 6 7 7 8 9 10	0,2 0,4 0,425 0,6 0,8 1,0 0,2 0,4 0,5 0,6 0,8 1,0	0,065 0,090 1/11 0,075 0,020 - 0,018 0,058 1/16 0,058 0,018 -	- - - - 0,014 1/14 0,030 0,009 0,0075 0,006 0,024 1/16	(9,4+19,4)х Х6,58^2= =1247 (9,4+19,4)х Х6,5^2= =1216,8	81,05 112,23 113,36 93,52 24,94 - 21,90 70,57 76,05 70,57 21,90 -	- - - - 17,16 89,07 36,60 10,95 9,12 7,30 29,20 76,05