Faoliyatining nazariy asoslari

Bozor segmentlari bo‘yicha turistik firmalar ixtisoslashuvi. 
Hozirgi zamon ehtiyoj taraqqiyotida va ko„p sonli turistlar xohish 
istaklarida birorta firma, hatto u yirik turistik firma bo„lsin, mavjud bozor 
segmentlari va qashshoqligini faoliyatiga qamrab ololmaydi. Amalda har 
bir turistik firma o„zi uchun nisbatan kirish qulayroq va bozor talabining 
foydaliroq segmentini tanlaydi. Shu asosda u o„z turistik mahsulotini 
shakllantiradi, narxlarni belgilaydi, tegishli sotish va harakatlanish 
kanallaridan foydalanadi. Shunday qilib ixtisoslashgan turistik firma 
vujudga keladi. Demografik, ijtimoiy – iqtisodiy va talabning psixologik 
xususiyatlariga bog„liq holda biz turoperatorlarni quyidagi yo„nalishlar 
bo„yicha ixtisoslashuvini kuzatishimiz mumkin:

yoshlar turizmi (maktab o„quvchilari, talabalar);

keksalar turizmi (pensionerlar, veteranlar);

ommaviy turizm (o„rtacha daromadli kishilar uchun);

---

23 

alohida e‟tiborli „„Elitar turizm‟‟ (yuqori daromadli 
shaxslar uchun);

avtobus va kema turizmi;

ekskursiya – tomosha turizmi;

dam olish, davolanish, sport bilan shug„ullanish 
maqsadidagi turizm; 

kongress turizmi va boshqalar.
Turistik agentlik (agentlar
). Ular vatandoshlari yoki chet ellik 
turistlarga shaxsiy notijoriy iste‟mol uchun turistik xizmatlarni chakana 
sotuvchilari sifatida chiqishadi. Chakana turagentlik turoperatorning 
turistik mahsulotlarini realizatsiya qilishda muhim rol o„ynaydi. Bundan 
tashqari, ular juda ko„p boshqa xizmatlar– masalan, mehmonxonaga 
joylashtirish, restoranda ovqatlantirish, transportda tashish, teatr – 
tomosha tadbirlari bilan shug„ullanadilar.
Turoperator va turagentlikning turistik bozordagi o„rni 
quyidagi 2- rasmda namoyish etilgan:
Turmahsulot
Chakana Turoperator- Tur xizmatlar iste‟molchilari
turagentlik- lar yetkazib
(turistlar ) lar turmahsulot
beruvchilar 
yaratuvchisi
 
2-rasm.