Faoliyat haqida tushuncha

Idrokning asosiy xususiyatlari

Idrok deb sezgi aazolariga beevosita tasir etib turgan narsa xodisalar obrazlarni kishi ingida bir butun xoolda aks ettirishga aytiladi. Idrokning muhim xususiyatlari uning predmetliligi, yaxlitligi, strukturaliligi, doimiyligi (konstantligi) va anglashilganligidir. Idrok narsalarni umuman, uning hamma xususiyatlari bilan birgalikda aks ettiradi. Bunda idrok alohida sezgilar yig’indisidan iborat tarzda emas, balki hissiy bilishning o’ziga xos xususiyatlari bilan sifat jihatidan yuqori bosqichi sifatida tasavvur qilinadi.
Idrokning predmetliligi - ob’yektivlashtirish hodisasi deb atalmish hodisada, ya’ni tashqi dunyodan olinadigan axborotning o’sha dunyoga mansubligida ifoda etadi.
Idrokning yaxlitligidir -Sezgi a’zolariga ta’sir qiladigan narsaning ayrim xususiyatlarini aks ettiradigan sezgilardan farqli o’laroq, idrok narsaning yaxlit obrazi hisoblnadi.
Idrokning konstantliligi - tevarak atrofdagi narsalarni aslida qanday bo’lsa shundayligicha ob’ektiv ravishda bilishga imkon beradi.
Idrokning yaxlitligi va strukturaliligi manbalari, bir tomondan, aks ettiriladigan ob’ektlarning o’ziga xos xususiyatlaridir, va ikkinchi tomondan insonning konkret faoliyatida gavdalanadi, ya’ni analizatorlarning reflektor faoliyati natijasidir.
Idrok yaxlitligi va konstantligi kishining o’tmish tajribasiga bog’liq bo’lib, bu xususiyat appertseptsiya deyiladi.
Demak, idrok faqat narsaga emas, idrok etayotgan sub’ektning o’ziga ham bog’liqdir. Idrokda hamisha idrok etuvchi kishi shaxsining xislatlari, uning idrok etilayotgan narsalarga munosabati, kishining ehtiyojlari, qizikishlari, intilishlari, istaqlari va his-tuyg’ulari u yoki bu tarzda aks etadi. (qandaydir shaqllarni «uchburchak», «aylana», «krujka» deb idrok qilish).

5. 
   Psixologiyaning tarixiy rivojlanishi.
   
6. 
   Umumiy psixologiya tarmoqlari
   

Umumiy psixologiya. Bu psixologiya psixik taraqqiyotning umumiy qonuniyatlarini, tadqiqot usullarini, psixologiya fani asoslab bergan tamoyillarni, psixologiya faniga kirib kelgan asosiy ilmiy tushunchalarni xarakterlab beradi. U psixik jarayonlar (bilish jarayoni, iroda, hissiyot, psixologik holatlar) va xususiyatlarni shaxs ongi faoliyatida rivojlanadi degan tamoyil asosida o’rganadi.
Hozirgi zamon psixologiyasining tadqiqot metodlari
Psixologiya, boshqa fanlar qatori o’zining o’rganish va tekshirish usullariga (metodlariga) egadir. Psixologiyada o’rganishning to’rt guruh metodi akslantiriladi.

1. 
   Guruh metodlariga tashkiliy metodlar kiradi: taqqoslovchi, longityud, kompleksli metodlar kiradi.
   

Taqqoslovchi metod- hozirgi vaqtda umumiy psixologiyada, ijtimoiy psixologiyada, patopsixologiyada va defektologiyada keng qo’llaniladi.
Logityud metodida - bir shaxs bir necha marotaba uzoq vaqt davomida tekshiriladi.
Kompleks metodida- hozirgi sharoitda tadqiqotda har xil fanlarning nomzodlari ishtirok etadi. Bunda bitta ob’ektni har xil vositalar yordamida o’rganiladi. Bunday o’rganish usuli har xil xodisalarning bir-biriga bog’likligi va aloqasi o’rganiladi. Masalan: shaxsning fiziologik, psixologik va ijtimoiy rivojlanishidagi aloqasi.

2. 
   Emperik metodlar. Bunga ko’zatish va o’z-o’zini ko’zatish; eksperiment (laboratoriya, tabiiy, shaqllanuvchi); psixologik metodlar (test, anketa, suhbat, sotsiometriya, intervyu); samarali faoliyatni tahlil qilish; biografik metodlar kiradi.
   

Olingan ma’lumotlarni qayta o’rganish. Bunga sonli (statistik) va sifatli (guruhlarga qarab) materiallarni ajratish, tahlil qilish metodi kiradi. Korrektsion metod. Bunga autotrening, guruhli trening, psixoterapik ta’sir usullari, ta’lim kiradi.

7.