Faoliyat haqida tushuncha

Motiv va motivatsiya

Ehtiyojlarning qondirilishi bilan bog`liq bo`lgan faoliyatga undovchi va uning yo`nalishini bеlgilovchi sabablar motivlar dеb ataladi. Unda sub'еktning faolligi namoyon bo`ladi. “Motivatsiya” tushunchasi “motiv” tushunchasidan kengroq ma’no va mazmunga ega. Motivatsiya - inson xulq-atvori, uning bog’lanishi, yo’nalishi va faolligini tushuntirib beruvchi psixologik sabablar majmuini bildiradi. Bu tushuncha u yoki bu shaxs xulqin i tushuntirib berish kerak bo’lganda ishlatiladi, ya’ni: “nega?”, “nima uchun?”, “nima maqsadda?”, “qanday manfaat yo’lida?” degan savollarga javob qidirish - motivatsiyani qidirish demakdir. Demak, u xulqning motivatsion tasnifini yoritishga olib keladi. Motiv va motivatsiya muammosi jahon psixologiyasida turli tuman nuqtai nazardan yondashish orqali tadqiq qilib kelinmoqda. Uzoq va yaqin chet ellarda o’ziga xos psixologik maktablar vujudga kelgan bo’lib, ularning negizida ilmiy pozitsiyalar va kontseptsiyalar mohiyati jihatdan farqlanuvchi g’oyalar va yo’nalishlar mujassamlashdi. Hozir ularning ayrimlariga qisqacha to’xtalib o’tamiz.

74. 
    Geshtalt psixologiyasida idrok
    

75. 
    Faoliyat haqida tushuncha.(interiozatsiyasi va ekstriozatsiyasi)
    

76. 
    .Idrokning konstantligi
    

Idroknnig doimiyligi, konstantligi narsani idrok qilish sharoitlari o’zgarishiga qaramay, narsaga xos bo’lgan kattalik, shaql, rang va boshqa xususiyatlarning idrokimizga nisbatan bir xilda aks etishidir. Masalan, yoritish darajasi o’zgarishiga qaramay, biz qorni oq, ko’mirni qora narsa sifatida idrok qilaveramiz. qizil chiroq ostida kitob sahifasi qizil bo’lib ko’rinsa ham uni oq deb, samolyotdan qaraganda erdagi odamlar va narsalar kichkina bo’lib ko’rinsa ham ularni odatdagiday kattalikda deb idrok qilaveramiz. Kitob qanday ko’rinsa ham uni to’rtburchak deb, stakandagi qoshiq siniq ko’rinsa ham uni butun deb idrok qilamiz.
Narsalarning shaqli, katta kichikligi, rangini doimo bir xilda idrok qilish amaliy jihatdan nihoyatda katta ahamiyatga egadir. Idrokning konstantliligi tevarak atrofdagi narsalarni aslida qanday bo’lsa shundayligicha ob’ektiv ravishda bilishga imkon beradi.