Fanning ma’ruza matni 1-mavzu: Sotsial psixologiya faniga kirish Reja

11-Mavzu: Ommaviy ijtimoiy jarayonlar va xarakatlar psixologiyasi
Ijtimoiy munosabatlar va shaxslararo munosabatlar. Individual ong rivojlanishida ijtimoiy munosabatlarni xal qiluvchi roli. «Ijtimoiy rol’» tushunchasi. Ijtimoiy rol’ – ijtimoiy faoliyatni ijtimoiy zaruriy turi – ijtimoiy munosabatlar sistemasidagi shaxsni o‘rni bilan belgilab berilgan shaxs xatti – xarakatining usuli. Ijtimoiy rolni bajarishning turli xil usullarini «shaxsiy» bo‘lish imkoniyati. Shaxslararo munosabatlarni ijtimoiy munosabatlar sistemasida vujudga kelishi, uni namoyon bo‘lishi shartlari. Shaxslararo munosabatlarni emotsional asosi. Kichik guruxlarda shaxslararo munosabatlar xususiyatini umumiy xarakteristikasi.


12-Mavzu: Sotsial psixologiyada kichik guruhlarni o‘rganishning metodologik muammosi
Reja:
1.Kichik guruhlar tushunchasi
2. Kichik guruhlardagi dinamik jarayonlar
3.Kichik guruhlar klassifikatsiyasi
Kichik guruhlar muammosi ijtimoiy psixologiyada eng yaxshi ishlangan va ko‘plab ilmiy tadqiqotlar o‘tkazilgan ob’ektlardandir. Bu an’ana Amerikada asrimiz boshida o‘tkazilgan ko‘plab eksperimental tadqiqotlardan boshlangan bo‘lib, ularda olimlar oldiga qo‘yilgan asosiy muammo shu ediki, individ yakka holda ixshi ishlaydimi yoki guruhda yaxshiroq samara beradimi, boshqa odamlarning yonida bo‘lishi uning faoliyatiga qanday ta’sir ko‘rsatadi. Shuni ta’kidlash lozimki, bunday sharoitlarda individlarning o‘zaro hamkorligi (interaksiya) emas, balki ularning bir vaqtda bir yerda birga bo‘lganligi faktining (koaksiya) ta’siri o‘rganildi. Olingan ma’lumotlar shuni ko‘rsatadiki, boshqalar bilan hamkorlikda bo‘lgan individ faoliyatining tezligi oshadi, lekin harakatlar sifati ancha pasayishi aniqlandi.
Kichik guruhlardagi dinamik jarayonlar
Guruhning dinamik jarayonlari deganda avvalo uning shakllanish jarayoni, liderlik va guruhda turli qarorlarni qabul qilish jarayoni, guruhning har bir shaxsga ta’siri kabilar tushuniladi.
Guruhning shakllanishi, uning paydo bo‘lishi haqida gapiriladigan bo‘lsa, avvalo shuni ta’kidlash lozimki, guruh jamiyat ehtiyojlari va ijtimoiy talablar asosida paydo bo‘ladi. Masalan, sinf jamoasi doimo bolalarning tug‘ilishi, rivojlanishi va ularning maktablarda ta’lim olishlari kerakligi uchun, talabalar guruhi ham shunga o‘xshash oliy ma’lumotli shaxslar kerak bo‘lganligi uchun paydo bo‘ladi.