Fanidan o‘quv uslubiy majmua

SHarli barabanli tegirmonlar (SHBT). Bunday tegirmonlar silindrning barabanining diametri 2-4 m, uzunligi 3-10 m, diametri 30-60 mm bo’lgan po’lat sharlar bilan qisman to’ldirilgan (1/3 hajmigacha). Barabanning ichki devorlari to’lqinsimon zirhli plitalar bilan qoplangan. Barabanning yuqori korpusida issiqlik va ovoz izolyasiyalari bor.
Bunday tegirmonlarning og’irligi chang ishlab chiqarishga bog’liq bo’lib, 100 tonnadan 380 tonnagacha bo’ladi. Bir juft shesternya va tegirmon reduktor orqali elektr dvigateldan harakatga keltirilib aylantiriladi. Quvvatli tegirmonlarning harakati fraksion uzatish orqali amalga oshiriladi.
Bunday hollarda barabanli tegirmon 4 ta silindrli g’altakka tayanadi, bulardan ikkitasi yurituvchi (25.4-rasm).
Aylanuvchi tegirmonga qo’zg’olmas qisqa quvurlar birlashtiriladi. Tutushgan joyidan havo kirmasligi uchun quvurlarni sinchkovlik bilan biriktirish kerak. Baraban aylanayotganda sharlar bir qancha balandlikka ko’tarilib qaytib tushishi hisobiga maydalanadi. Bu konstruksiya sharlarning aylanish chastotasiga bog’liq.
SHarli barabanli tegirmonlarning afzalligi ularning nafaqat yumshoq, balki har qanday namlikdagi qattiq yoqilg’i uchun ham yaroqlidir, uni maydalashni mumkin qadar ustalik bilan boshqarish, ekspluatasiyada yuqori ishonchlilik, ishlatilgan sharlarni oson almashinuvi, hamda metall buyumlarni tushurmasligi bilan yaroqlidir.

25.4-rasm. SHarli barabanli tegirmon:
1 – baraban; 2 – tayanch sapfa; 3 – podshipnik; 4 – katta yuritmali shesternya; 5 – kichik shesternya; 6 – reduktor; 7 – elektr dvigatel; 8 – mufta; 9 – qo’zg’almas patrubka; 10 – to’lqinsimon shakldagi bron plitalar; 11 – sharning harakatlanish traektoriyasi; 12 – seperatordan qaytish.
Bu tegirmonlarning kamchiligi, ularning o’lchamlari kattaligi va tayyorlanishida ko’p metall sarflanishi, maydalash jarayonida elektr energiyani ko’p sarflanishi, ishlash jarayonida esa shovqin katta bo’lishidadir.
Tezyurar bolg’achali tegirmonlar (BT). Bunday tegirmonlarda yoqilg’i bolg’achalarning urilishi hamda tegirmon korpusi va bolg’achalar orasida tez-tez ishqalanishi yordamida maydalanadi. Bu tegirmonlarning yuqori reaksiyali ko’mirlarni maydalash uchun ishlatiladi. Bolg’achali tegirmonning konstruksiyasi 25.5-rasmda keltirilgan.

25.5-rasm. Bolg’achali tegirmon:
1-o’q; 2-disklar; 3-bolg’acha ushlagichlar; 4-bolg’achalar; 5-korpus; 6-podshipniklar